نیما داداش زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی
مجتبی هدایتی - دانشجوی کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی پردیسان فریدونکنار
فاطمه ابراهیم زاده - عضو هیات علمی گروه معماری،دانشکده معماری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی

حس یا روح مکان ارتباط انسان و مکان است و تعلق خاطر انسان به مکان است که این حس را مثبت یا منفی می سازد. این حس باعث دادن شخصیت یا هویت به مکان می شود زیرا مکان به خودی خود فاقد این هویت است . اگر ساختمان یا شهر یا طبیعت در انسان هیچ گونه احساسی را برانگیخته ننماید از نظر آن انسان فاقد هویت و شخصیت است .مکان مفهومی فیزیکی دارد ولی برای برخی از مفهوم و هویت برخوردار است و برای برخی دیگر خیر ، حتی زمان می تواند در این ادراک و احساس مداخله نماید و یک فرد نسبت به یک مکان در زمانهای مختلف ، احساسات متفاوت داشته باشد . مکان به خودی خود فاقد هویت و شخصیت است.رابطه بین انسان و مکان یک کنش متقابل و دو طرفه است که همین رابطه و کنش باعث ایجاد خاطره ها و تداعی هویت مکان برای انسان می شود . مکان پدیده ایی است که انسان در طول زندگی خود به آن معنا بخشیده و به آن وابسته می شود. وابستگی به مکان از کیفیت فضا و نحوه ی طراحی متاثر است و افراد طی دوره زمانی خاص آن را می آفریند.لذا در این مقاله با هدف شناسایی این حس در معماری به معرفی ابعاد مختلف حس مکان، تعلق به مکان و عوامل تشکیل دهنده ی آنها پرداخته و بدین منظور بر اساس روش پژوهش شناختی و با رویکرد هستی شناسانه و معرفت شناسانه به بررسی ادبیات موضوع پرداخته شده است.این پژوهش به بررسی رابطه طرح کالبدی و حس رضایت و دلبستگی به مکان در بین ساکنین مجتمع مسکونی مهر آمل ، از طریق مطالعات کتابخانه ایی، میدانی و پرسشنامه ایی پرداخته و در نهایت به این نتیجه رسید که میزان رضایت ساکنین از فضای مورد استفاده آنها چندان مطلوب نمی باشد.هچنین در پایان این پژوهش راهکارهایی برای بهبود وضعیت مجتمع های مسکونی ارایه گردیده است .

حس تعلق، حس مکان، مسکن مهر، محیط مسکونی