رویا شریفی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری از دانشگاه شهید بهشتی
امیر یداله پور - کارشناسی ارشد طراحی شهری از دانشگاه شیراز
نیلوفر پناهی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری از دانشگاه شیراز

بافت مرکزی شهرها نماد و عرصه ی اصلی تعاملات اجتماعی و هویت اجتماعی شهروندان بوده و قلب توسعه ی شهرها نامیده می شود. این بخش از شهرها به واسطه ی دربرگرفتن طیف وسیعی از فعالیت های متنوع، و نیز تمرکز و تراکم زیاد عملکردها در آن دارای مسایل و مشکلات خاص خود است که همین مساله باعث شده بخش زیادی از مباحث برنامه ریزی شهری را به خود اختصاص دهد. از جمله این مباحث، کیفیت زندگی شهری می باشد. کیفیت زندگی مفهومی چندبعدی و چندوجهی است که محققان رشته های مختلف بنا به نظریات و ضرورت های مختلف، تعاریف متعددی از آن ارایه داده اند. تمایل جمعیت در سرتاسر جهان به زندگی در شهرها و مشکلات ناشی از آن باعث تقویت جریان کیفیت زندگی در شهرها گردیده است. به طور کلی می توان کیفیت زندگی را رضایت کلی افراد از زندگی دانست که توسط شاخص های کیفیت زندگی شهری در دو وجه عینی و ذهنی سنجیده می شود؛ بدین معنا که علاوه بر اندازه گیری شاخص ها به صورت مشخص و عینی می باید ذهنیت و نوع نگاه شهروندان به این شاخص ها نیز مورد توجه قرار گیرد. کیفیت زندگی می تواند به ارزیابی سیاست ها، رتبه بندی مکان ها، تدوین راهبردهای مدیریت و برنامه ریزی شهری کمک کرده و درک و اولویت بندی مسایل اجتماع برای برنامه ریزان و مدیران شهری به منظور ارتقای کیفیت زندگی شهروندان را تسهیل سازد .همچنین یافته های کیفیت زندگی می تواند برای بازشناسی راهبردها و سیاست های پیشین و طراحی سیاست های برنامه ریزی آینده استفاده شوند. بخش مرکزی شهرها که کمابیش منطبق بر هسته ی اولیه پیدایش آن ها نیز می باشد، به علل مختلف دچار فرسودگی کالبدی و محتوایی شده و رو به زوال و نابودی نهاده است، این در حالی است که ظرفیت بالقوه ی بسیار مناسبی جهت توسعه میان افزا محسوب می شود. هدف از این پژوهش، مرور ادبیات نظری کیفیت زندگی شهری، معرفی شاخص های سنجش کیفیت زندگی و تحلیل ویژگی ها و مسایل سکونت در بافت مرکزی شهری ایران بوده و در نهایت چارچوب تحلیلی و راهبردهای کلی در جهت ارتقای شاخص های کیفیت زندگی شهری ساکنان مراکز شهری ارایه می گردد. روش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی تحلیلی می باشد.

کیفیت زندگی، مرکز شهر، بعد عینی، بعد ذهنی