نوشین رضوانی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
مصطفی بهزادفر - استاد شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم وصنعت ایران
کیومرث حبیبی - استادیار دانشگاه کردستان

خلق حس تعلق در بافت های تاریخی و جلوگیری از تخلیه این مکان های با ارزش، یکی از مهمترین چالش های اساسی در طرح های نوسازی محسوب می شود. حس تعلق از تاثیرگذارترین برخوردهای انسان با محیط است وحاصل احساس های مثبتی است که فرد با مکان برقرار کرده است. مکان علاوه بر بعد مادی و فیزیکی، شامل مجموعه ای از احساسات و عواطف می باشد که به مخاطبان خود منتقل می سازد. بواسطه این احساسات معانی در ذهن فرد شکل می گیرد که منجر به ایجاد تعلق نسبت به آن مکان می شود. یکی از عللی که باعث رونق و سرزندگی بافت های تاریخی می شود و همچنین تاثیر بسزایی در افزایش حس تعلق ساکنان به مکان دارد، خاطراتی است که در مکان بصورت فردی یا گروهی وجود دارد و در ذهن ساکنین نقش بسته است. اما نکته کلیدی اینجاست که چگونه می توان زمینه استمرار حس تعلق جمعی ساکنان را تقویت نمود امروزه در بسیاری از بافت های تاریخی شهرهای کشور از جمله شهر گرگان، مساله حس تعلق و خاطرات جمعی به عنوان یک چالش جدی مطرح می باشد. هدف از این نوشتار تعیین عوامل موثر بر حفظ خاطرات جمعی و تقویت عوامل استنتاج شده از منظر برخی شاخص های فردی و گروهی در محله سرچشمه شهر گرگان می باشد. روش تحقیق با استفاده از پرسش نامه، مشاهدات میدانی، مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه عمیق بوده است. نتایج حاصل با استفاده از نرم افزار spss و آزمون ضریب همبستگی پیرسون و نرم افزار Excel تجزیه تحلیل شد. دستاوردهای مقاله نشان می دهد که میزان حس تعلق به یک مکان به عواملی چون ویژگی های فردی شامل سن، میزان تحصیلات، نوع مالکیت و قومیت، عوامل گروی شامل آشنایی افراد با مکان، تعاملات اجتماعی و تاریخ مداری بسیار ارتباط دارد.

حس مکان، حس تعلق، خاطرات جمعی، محله سرچش