سمیرا دیباج - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیر کبیر (پلی تکنیک تهران)
میقات حبیبیان - عضو هیات علمی دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیر کبیر (پلی تکنیک تهران)

شهروندان تهران مانند شهروندان سایر کلانشهرهای جهان روزانه با مشکلاتی چون اتلاف وقت در ترافیک و آلودگی های زیست محیطی (هوا، صوتی و دیداری) مواجه هستند. این در حالیست که در محدوده مرکزی شهر به دلیل تمرکز سازمان ها و ادارات دولتی، بازار و کاربری های عمده جذب سفر، این مشکلات حادتر است. با توجه به محدودیت های توسعه شبکه حمل و نقل در محدوده مرکزی شهر و به منظور کاهش مشکلات یاد شده در این محدوده همواره سیاست های مدیریت تقاضای حمل و نقل در محدوده مرکزی شهر مورد توجه سیاست گذاران بوده است. یکی از این سیاست های اعمال شده، قیمت گذاری ورود به محدوده مرکزی شهر است. در این مقاله، اثر سیاست مذکور در سطوح مختلف قیمت، بر میزان انتشار آلاینده های هوا شامل اکسیدهای نیتروژن (NOx)، مونوکسید کربن (CO) و هیدروکربن های سوخته نشده (HC) بررسی شده است. برای این منظور با بررسی یک نمونه 366 نفری از استفاده کنندگان از سواری شخصی شاغل در محدوده مرکزی شهر تهران، هزینه های ناشی از آلودگی هوا که در سطوح مختلف سیاست قیمت گذاری ورودی به محدوده مرکزی شهر به سیستم تحمیل می گردد، ارایه شده است. نتایج نشان می دهد که با افزایش بهای ورودی به محدوده مرکزی شهر، تمایل افراد به استفاده از سواری شخصی کاهش یافته در نتیجه میزان آلاینده های منتشر شده توسط آن کاهش می یابد. در مقابل احتمال استفاده از سایر گزینه های حمل و نقلی افزایش می یابد. در نتیجه آلاینده های منتشر شده توسط گزینه های جایگزین افزایش می یابد. با این حال مجموع آلاینده های منتشر شده از آن ها از آلاینده های انتشار یافته توسط سواری شخصی کمتر است. همچنین می توان گفت هزینه تحمیل شده به محیط زیست و جامعه توسط آلاینده NOx، بیشتر از CO و HC است.

آلودگی هوا، قیمت گذاری ورودی، هزینه، آلاینده، سیاست گذاری