ابراهیم محمدی - مدیر کل راه آهن تهران
سیدمهدی شریفی مقدم کاخکی - مشاور مدیر کل راه آهن تهران

علاقه به حیات و حفظ بقاء به طور غریزی در هر انسانی وجود دارد. لذا در طول تاریخ، بشر برای دستیابی به ملزومات بقای خود به گسترش فعالیتهای کشاورزی و ، صنعتی و تجاری و در برخی موارد به جنگ با همنوعان خود پرداخته ، یا به جهت دفع تجاوز دشمنان خود جنگ‌ها و منازعات بسیاری را پشت سر نهاده است. در اغلب کشورهایی جهان،لزوم و اصول و ملاحظات دفاع غیر عامل با کمی اختلاف پذیرفته شده اند ولی شیوه به کارگیری آنها ابتکاری، هنرمندانه و خردمندانه است و قالب خاصی برای پیاده سازی این اصول و ملاحظات وجود ندارد. به همین دلیل هر اصل به وسعت خلاقیت‌های فکری بشر و شرایط زمان و مکان بستگی دارد و حد و مرزی آن وجود ندارد . در هرجنگی اولین گام اتخاذ تدابیر مناسب برای پیشگیری از آسیب و بحران است. اقدامات پیشگیری از آسیب اغلب قبل از جنگ و در زمان صلح ، با فرصت کافی و به شکل بشر دوستانه انجام می پذیرد. پس از آن در صورت وقوع جنگ باید از گسترش خسارات آن جلوگیری به عمل آمده و در نهایت باید تمام نیروها برای کاهش بحران و خسارتها و کنترل اوضاع به خدمت گرفته شوند تا شرایط به وضعیت مطلوب و عادی بازگردد. این تدابیر که از اصول پدافند غیر عامل پیروی می کند حتی در کشورهای ابر قدرت و یا بی طرف جهان نیز بکار گرفته می شوند . برنامه پدافند غیر عامل در دستگاههای اجرایی کشور ما نیز با توجه به توسعه احداث زیر بناها در سالهای اخیر و آتی ، به منظور استمرار فعالیتها و خدمات زیربنایی و تامین نیازهای حیاتی و آمادگی در شرایط بحرانی و جنگ مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله سعی گردیده است ، پس از تبیین اصول دفاع غیر عامل و روشهای رایج آن و نیز بررسی اهمیت و کارایی راه آهن در شرایط بحرانی ، با توجه به نقاط حساس موجود در شبکه ریلی ، راهکارهایی در خصوص اقدامات دفاع غیر عامل در راه آهن ارائه گردد.

پدافند غیر عامل ، خطوط راه آهن، ترابری ریلی، توسعه ، بحران