محمدرضا شیدایی - استاد، گروه عمران دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه
رحمت اله نجف پور - کارشناس ارشد مهندسی عمران- سازه، گروه عمران دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه
سیدامین موسوی - کارشناس ارشد مهندسی عمران- سازه، گروه عمران دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه

خرابی پیشرونده پدیدهای است که در آن، یک خرابی موضعی کوچک در قسمتهای مختلف سازه گسترش مییابد و ممکن است باعث خرابی کل سازه یا قسمت بزرگی از آن شود. بررسی منابع فنی نشان میدهد که اکثرمطالعات اخیر به ارزیابی خرابی پیشرونده در سازههای قابی پرداخته اند؛ این در حالی است که تجارب گذشته از وقوع خرابی پیشرونده در سازههای فضاکار، مطالعه بیشتر در رابطه با این نوع سازه ها را اجتنابناپذیر مینماید. درتحقیق حاضر، با استفاده از مطالعات عددی، تاثیر چینش تکیهگاهها در سازههای فضاکار چلیکی بر مقاومت این نوع سازه ها در برابر خرابی پیشرونده مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور یک سازه فضاکار چلیکی به ابعاد 30 در 30 متر در پلان و با ارتفاع راس6/20 متر تحت پنج چینش مختلف از تکیهگاهها طراحی شده است. سپس برای هر کدام از این پنج نمونه، عضو بحرانی تحت بارهای وارده شناسایی شده است و پس از حذف عضو بحرانی به صورت دینامیکی، رفتار سازه با استفاده از تحلیل تاریخچه زمانی غیرخطی، مورد ارزیابی قرار گرفتهاست. در این تحلیلها هم رفتار غیرخطی مصالح و هم رفتار غیرخطی هندسی منظور شده است. نتایج نشان میدهد که بیشترین ضربه وارد بر سازه زمانی پدیدار میشود که عضو حذف شونده دارای نسبت تنش بالاییباشد، و با نزدیک شدن به سمت اعضای با نسبت تنش پایینتر، از آسیبپذیری سازه در برابر خرابی پیشرونده کاسته میشود. همچنین تراکم تکیهگاهی تاثیر بزرگی بر رفتار چلیکهای دولایه و تعیین مسیر جایگزین پس از حذف عضو بحرانی دارد.

خرابی پیشرونده، سازه فضاکار، چلیک دولایه، تحلیل دینامیکی غیر خطی