آرزو مددی ورزقانی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین، دانشگاه ارومیه
میرنجف موسوی - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه
وحید محمدنژاد - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه

سازماندهی سیاسی فضای هر کشور، در قالب تقسیمات کشوری به اجرا در می آید.تقسیمات کشوری از مهمترین عواملی است که یک نظام سیاسی باید برای تهیه و اجرای برنامه های مختلف اقتصادی، اجتماعی،فضایی، زیست محیطی و همچنین اداره بهتر سرزمین و بهره برداری بیشتر به آن توجه کند.از جمله این برنامه ها، برنامه آمایش سرزمین است که به منظور رفع نابرابری ها و ایجاد تعادل فضایی در بسیاری کشورها تهیه و اجرا میشوند.در این راستا، هدف از این پژوهش بررسی مولفه های تقسیمات کشوری تاثیر گذار بر تحقق برنامه های آمایش سرزمین در ایران است.نوع تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی میباشد.جامعه آماری متخصصان مربوطه و حجم نمونه 100 پرسش نامه است که به صورت کارشناسی انجام شده و همچنین 43 شاخص توسعه برای مقایسه سطح توسعه یافتگی استان های کشور از سالنامه آماری استخراج شده است.روش جمع آوری داده ها، کتابخانه ای و میدانی(پرسش نامه) است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری(Lisrel ،(روش مدل ویکور، روش آنتروپی و مدل تحلیل خوشه ای استفاده شده است.نتایج حاصل از مدل ویکور، روش آنتروپی و تحلیل خوشه ای نشان میدهد که نابرابری و عدم تعادل منطقه ای در بین استان های کشور وجود دارد. و باتوجه به نتایج معادلات ساختاری، شاخص اقتصادی با ضریب 75/0 درصد، شاخص اجتماعی- فرهنگی با ضریب 73/0 درصد، شاخص سیاسی- امنیتی با ضریب 65/0 درصد و در نهایت شاخص جغرافیایی- طبیعی ضریب 46/0 درصد را به خود اختصاص داده است بنابراین چنانچه بیان شد شاخص اقتصادی اثرات بیشتری نسبت به سایر شاخص ها بر آمایش و توسعه استان های کشور دارد.

اولویت سنجی، تقسیمات کشوری، برنامه ریزی آمایش سرزمین، ایران