محمد حیدرنژاد - کارشناس ارشد تاسیسات آبیاری، دانشگاه مازندران
حسن گلمایی - استادیار گروه آبیاری، دانشگاه مازندران
ابوالفضل مساعدی - استادیار گروه آبیاری، دانشگاه گرگان
میرخالق ضیاء تبار - استاد گروه آبیاری، دانشگاه مازندران

همواره از دبی جریان به عنوان مهمترین عامل انتقال رسوب یاد می شود اما عملا در موارد زیادی به ازای یک مقدار مشخصی از دبی جریان مقادیر متفاوت رسوب اندازه گیری شده است بنابراین عوامل دیگری نیز درمقدار انتقال رسوب موثر می باشند. در این تحقیق سعی شده است تا با دخالت دادن عوامل موثر بر انتقال رسوب، همانند زمان اندازه گیری ، معادله سنجه رسوب اصلاح گردد. به همین منظور از داده های دبی جریان و دبی رسوب روزانه بلند مدت در ایستگاه هیدرومتری تله زنگ که از جمله ایستگاه های درجه یک احداث شده بر روی رودخانه دز است، استفاده گردید. نتایج حاصل از تست همگنی داده ها در ایستگاه هیدرومتری تله زنگ نشان داد که داده های دب جریان با سطح معنی دار 91/4 درصد همگن هستند. همچنین بر اساس تست شایستگی کلموگراف، توزیع لوگ نرمال به عنوان بهترین توزیع آماری برای داده های دبی میانگین سالانه برگزیده شد. آنگاه داده های دبی رسوب ودبی جریان روزانه در پنج حالت ماهانه، فصلی، ماه های پر آب و کم آب، کلاسه بندی و بدون تفکیک داده ها مدل شدند و به منظور انتخاب بهترین مدل از شاخص آماری حداقل میانگین مربعات خطا استفاده شد و مدلی که در آن داده ها به صورت ماهانه تفکیک گردیدند به عنوان مدل اصلاح شده معادله سنجه رسوب معرفی گردید و به کمک مدل ماهانه میزان بار معرق در کل دوره آماری 345 میلیون تن برآورد شد.

بار معلق ، معادله سنجه رسوب ، تله زنگ ، کلموگراف ، میانگین مربعات خطا