فرزاد فیضی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی
حبیب شهبازی شیران - استادیار گروه آموزشی باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

معماری ایرانی از کم نظیرترین ھنرھایی است کھ در طول قرون آثار بی ھمتایی از خود برجای گذشتھ و سھم بسزایی در پیشرفت فن و ھنر معماری در جھان داشتھ است. در ھزاران سال قبل تاکنون پیوستھ این ھنر در ارتباطبا مسایل گوناگون توسعھ یافتھ است. در طول تاریخ در ساخت بناھای مذھبی و غیرمذھبی شیوه ھای متفاوتی پدیدار شده است کھ ھریک جلوه و نمادی خاص داشتھ و یکی در ادامھ دیگری بوده است. در معماری ایرانی شش شیوه یپارتی، پارسی، خراسانی، رازی، آذری و اصفھانی رواج داشتھ کھ از آن میان دو شیوه نخستین مربوط بھ قبل از اسلام و چھار شیوه ی بعدی مربوط بھ بعداز ظھور دین اسلام ھستند و نقش عمده ای در تکوین و تشکیل بناھا داشتھ اند. سبک معماری خراسانی اولین سبک معماری اسلامی ایران بوده و چون در سرزمین کھن سال خراسان ظھور کرده بدین نام مشھور شده است. این شیوه کھمتاثر از مکاتب و سبک ھای قبل از اسلام است از قرن اول ھجری آغاز شد و تا قرن چھارم ادامھ داشت.این تحقیق با روش تحلیلی، توصیفی و مقایسھ ایو با توجھ با اسناد کتابخانھ ای بھ بررسی ویژگی ھای سبک معماری خراسانی بھ عنوان اولین سبک معماری اسلامی ایران می پردازد و مسجد جامع فھرج را بھ عنوان قدیمی ترین مسجد ایرانی و نمونھ شاخص این سبک مورد مطالعھ قرار می دھد.

معماری ایرانی،شیوه شناسی،سبک خراسانی،مسجد جامع فھرج