بیت ا... محمودی - کارشناس ارشد منابع طبیعی
افشین دانهکار - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

در کشور ما به علت کمبود مراکز تفرجی برنامه ریزی برای احداث تفرجگاه کاملا ضروری است.جنگل از مهمترین و ضروری ترین منابع گردشگری در طبیعت محسوب می شود که مقصد سفر بسیاری از گردشگران طبیعت است.در این مطالعه با استفاده از روش ارزیابی پارامتریک مبتنی بر تلفیق بهینه و امتیازدهی به شاخص های مربوطه و با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی GISعرصه های مستعد برای طرح ریزی تفرجی به دو شکل متمرکز و گسترده در سامان عرفی منج در جنگل های محدوده لردگان در استان چهار محال و بختیاری شناسایی و مطلوبیت تفرجی آنها مشخص گردید.در این بررسی از 6 معیار اقلیم خاک پوشش جنگلی منبع آبی شکل زمین چشم انداز به عنوان عامل محیطی و 4 معیار جذابیت های تاریخی فرهنگی دسترسی تقاضای تفرجی و کاربری اراضی به عنوان عامل اقتصادی و اجتماعی برای ارزیابی توان تفرجی منطقه جنگلی مورد استفاده گردید.در این تحقیق از 8 معیار اصلی 13 معیار فرعی و 46 شاخص برای تعیین میزان مطلوبیت زون های تفرجی متمرکز استفاده شد.هر معیار با اتخاذ شیوه وزن گذاری ارزش کمی پیدا کرد.براین اساس 6/3 هکتار برای تفرج متمرکز انتخاب و مابقی مساحت این منطقه (2476 هکتار) محدودیتی برای تفرج گسترده نداشت.بررسی معیارهای به کار رفته در این مطالعه نشان داد اقلیم و آب و هوا مهمترین عامل محیطی تاثیرگذار بر تفرج است.و در مرحله بعد امکان دسترسی وجود کیفیت منابع آبی شیب و جهت آن درصد پوشش جنگلی خاک جذابیت های تفرجی و چشم انداز به ترتیب بیشترین تاثیر را بر فرایند ارزیابی توان تفرجی دارند.تقاضای تفرجی و کاربری فعلی اراضی نقش کاملا تعیین کننده در فرایند ارزیابی توان تفرجی دارند.بطوریکه تمامی شرایط محیطی را تحت شعاع قرار می دهند.بررسی شاخص های اجتماعی و اقتصادی نشان داد برنامه ریزی تفرجی در این منطقه با استقبال بومیان ساکن همراه خواهد بود.به همین دلیل لزوم طرح ریزی و فرایند طراحی در این منطقه جنگلی ضروری به نظر می رسد.

ارزیابی توان تفرجی,جنگل های لردگان, سیستم اطلاعات جغرافیایی