محمدتقی نظرپور - دکتری معماری، استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
فاطمه سادات صید - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، موسسه آموزش عالی پردیسان

اگر بیماری و نیاز به خدمات درمانی را یک جزء اساسی از زندگی انسان بدانیم، متوجه می شویم که نیاز به مراکزیاستاندارد و متناسب با بیماری ها و نیازهای روز بیماران احساس می شود که در نهایت برنامه ریزی، تجهیز و تحول اینمراکز بر اساس علم روز دنیا ضروری به نظر می رسد. باید در نظر داشت که مراکز درمانی پیشرفته مجموعه ای بسیارپیچیده و متنوع از نیازها، تضادها، تجهیزات و امکانات است. اگر با دیدی منصفانه به این قضیه نگاه کنیم درمی یابیم کههدف از طراحی معماری تنها پاسخگویی به نیازهای فیزیکی و مادی نیست و هدفی والاتر دارد که آن برقراری ارتباط بااحساسات و عواطف انسانی است. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان داده است که بیمارستان ها نه تنها باید سلامتجسمانی را تامین کنند، بلکه باید با محیط ساخته شده که احساسات و رفتار مردم را تحت تاثیر قرار می دهد، سلامتروانی را نیز تامین کنند. در مقاله حاضر، ابتدا به شرح تاریخچه مختصری مربوط به پیدایش بیمارستان ها در ایران وجهان پرداخته و با در نظر گرفتن نیازهای همراهان بیمار و بیماران در راستای بهبود و ارتقای کیفی بیمارستان هاکوشیده شده است که چگونگی روند توسعه مراکز درمانی )بیمارستان( و تبدیل شدن آن ها به هتل بیمارستان مدرن راتشریح کند. برای جمع آوری اطلاعات این پژوهش از موتورهای جست و جوگر رایج و انتخاب مقالات مرتبط و کتبمعتبر استفاده شده است. همچنین با نگاهی بر نمونه موردی بیمارستان های خارج کشور و داخل ایران، با توجه بهویژگی های معماری آن ها در جهت ارتقای کیفی عملکرد فضاهای درمانی از طریق کاهش تنش های محیطی تاثیر گذار برسلامت روانی و افزایش رضایت همراهان بیمار، پرداخته شده است تا سبب ایجاد محیطی مطلوب تر گردد و گامیستجهت ارتقای فیزیکی و فضایی در ارتباط با طراحی مراکز درمانی و سیاست ها و راهبردهای اجرایی طراحی که در اختیارمدیران و برنامه ریزان و معماران در جهت افزایش رضایت مندی بیماران قرار می دهد.

روانشناسی محیط، معماری بیمارستان، هتلینگ بیمارستان، عوامل تنش زای محیط، خدمات رفاهی بیمارستان