زهرا شریفیان - پژوهشگر دکتری معماری ،گروه معماری، دانشکده هنر، معمازی و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، اصفهان، ایران
غزاله چهرازی - پژوهشگر دکتری معماری ،گروه معماری، دانشکده هنر، معمازی و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، اصفهان، ایران

معماری سنتی ایرانی با استفاده از عناصر بسیار ساده همیشه سعی در تجلی نور، این ماهیت وجودی خداوند دارد و اینتجلی را می توان به کرات و به گونه ای زیبا و در خور در خانه ها مشاهده کرد. در این پژوهش سعی شده است ؛بینشمعماری گذشته در ارج نهادن به نور و ارتباط آن با کالبد بنا مورد بررسی قرار گیرد، تا آن را به معماری امروز معرفیکند. هدف از این پژوهش نوع نگرش نسبت به نور طبیعی در معماری خانه های سنتی است تا با انتقال اطلاعات، انگیرههای اسلامی و ارزش های مفاهیم سنتی به معماران معاصر در استفاده آگاهانه از نور در ساختمان جهت ارتقا حضور معنادر فضا و کیفیت فضاهای مسکونی گامی برداشت.مقاله حاضر به شیوه پژوهش کیفی، به صورت ترکیبی از روش توصیفی- تحلیلی و راهبرد نمونه موردی (یا به عبارت بهترچند موردی) است. در قسمت ادبیات موضوع به تبیین جایگاه نور در معماری سنتی ایران پرداخته تا ابعاد ، وجود وجنبه های کابردی آن وضوح بیش تری یابد. بدین منظور چند نمونه از خانه های دوره قاجار در اصفهان، که بدلیل بهرهگیری از ارزش های معمارانه از توجه بین متخصصین معماری برخوردار اند، بهره گرفته شد و از لحاظ نوع نگرش بهماهیت نورکه شامل: دیدگاه فیزیکی و اقلیمی، معنوی و نمادین، روانشناسی و اجتماعی، هنری و زیبایی شناسی میباشد، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت تا با انتقال صحیح مفاهیم و ارزش ها در استفاده صحیح و کابردی از نور، درمعماری امروز ایران به کار گرفته شود.

نور طبیعی، تنوع فضایی، ادارک فضایی، خانه های سنتی، دوره قاجار، اصفهان