امیررضا کریمی آذری - عضو هیات علمی و استادیار گروه معماری دانشگاه گیلان، ایران
سیدفرگل حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات گیلان، ایران

امروزه امنیت از شاخصه های کیفی زندگی در شهرها است و آسیب های اجتماعی و جرایم از مهمترین پیامدهای مختلف امنیت به شمار می روند. محققان بر این باورند که عوامل گوناگونی چون عوامل اجتماعیف اقتصادی، فرهنگی و ... در ایجاد امنیت موثرند، که در این میان می توان به نقش و تدثیرات محیط نیز اشاره نمود. جرم علاوه بر هزینه های اجتماعی و روانی، هزینه های اقتصادی قابل توجهی را نیز به دولت و شهروندان تحمیل می کند. مجتمع های مسکونی، به عنوان یکی از وضعیت ها و موقعیت هایی که بسیاری از میان کنش های بین افراد جامعه در آن اتفاق می افتد، می تواند به واسطه ی طراحی نامناسب، فرصت ارتکاب بسیاری از جرایم را فراهم آورد. پژوهش حاضر در صدد بررسی این موضوع است که راهبردهای نظریه ی (CPTED)، مانند قلمو بندی، نظارت، کنترل ورودی و دسترسی ها، بهبود کیفیت محیطی (تعمیر و نگهداری) و حمایت از فعالیت های اجتماعی (فعالیت های پشتیبانی) در پیشگیری و کاهش وقوع جرم در مجتمع های مسکونی تا چه اندازه می توانند تاثیر داشته باشند و در نهایت به تبیین راهکارهای عملی و کاربردی برای معماران و طراحان شهری در جهت ایمن سازی فضاهای مسکونی با استفاده از نظریه ی فوق می پردازد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و داده ها و اطلاعات پژوهش به شیوه ی کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که با به کاربستن راهبردهای نگرش پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی (CPTED) مانند قلمرو بندی، نظارت، کنترل ورودی و دسترسی ها، بهبود کیفیت محیطی (تعمیر و نگهداری) و حمایت از فعالیت های اجتماعی (فعالیت های پشتیبانی) و همچنین با طراحی صحیح و استفاده ی مناسب و موثر از محیط ساخته شده به وسیله ی انسان، امکان کاهش میزان بزهکاری و جرم، افزایش امنیت و در نهایت بهبود کیفیت زندگی بشر فراهم می شود. بنابراین می توان با اعمال تغییراتی در ساختار کالبدی فضا از جمله: نورپردازی، تزریق کاربری ها، اصلاح شبکه معابر، تشخیص حدود و قلمرو، افزایش نظارت غیررسمی، پوشش گیاهی مناسب، استقرار مبلمان شهری مناسب در مسیر پیاده راه ها و غیره از وقوع جرم پیشگیری نمود.

جرم؛ نظریه ی (CPTED)، پیشگیری، مجتمع های مسکونی