خسرو دانشجو - استاریار، دانشکده معماری، دانشگاه تربیت مدرس
محمدجواد مهدی نژاد - دانشیار، دانشکده معماری، دانشگاه تربیت مدرس
فرزانه اوغازیان - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده معماری، دانشگاه تربیت مدرس

تعداد بیشماری ابزارهای مرتبط با نور روز در معماری ایران و به خصوص در مناطق گرم و خشک وجود دارد که به طرقمختلف و در قسمت های مختلف بنا به کار رفته اند. شباک از جمله عناصری است که ضمن فراهم آوردن نور کافی، نقشکنترل کننده ی نور و جلوگیری از پدیده ی خیرگی را بر عهده دارد. این عنصر معمارانه قرن ها در معماری مورد استفادهقرار گرفته و نمونه های معاصر داخلی و خارجی بسیاری با الهام از این ابزارهای سایه انداز ساخته شده است. در واقعبسیاری از معماری های معاصر به برداشت زیبایی شناسی و نمادگرایانه از عناصری چون مشبک، مشربیه و شناشیل اکتفانموده اند، درحالی که نکته حایز اهمیت در بازخوانی این عناصر عدم توجه صرف به زیبایی و بهره برداری کامل از تمامقابلیت های این ابزارها می باشد. شناخت کامل این ابزارها امکان استفاده کاربردی از این عناصر را در قالب نماهایدوپوسته و یا ترکیبی در نماهای معاصر فراهم می آورد. در این پژوهش به روش تفسیری- تاریخی و جمع آوری کتابخانه -ای به شناسایی مهمترین کارکردهای مشبک ها، عوامل موثر در کارایی این عناصر در ارتباط با نور روز و بخشی ازپژوهش های مرتبط با موضوع پرداخته شده است.

شباک، نور روز، عملکرد مشبک ها، خصوصیات فیزیکی مشبک