سیدامیر سعادتجو - دانشجوی دکتری عمران گرایش راهوترابری، دانشگاه علم و صنعت ایران
سمیرا سادات سعادتجو - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

بافتهای فرسوده شهری بدلیل ساختار منحصربفردشان که ناشی از ابعاد کالبدی، عملکردی، اقتصادی، اجتماع،فرهنگی و زیست محیطی آنهاست، قابل قیاس با دیگر بافت های شهری نبوده و نیازمند نگرشی ویژه می باشند. همین امرضرورت تهیه و اجرای طرح های بهسازی، نوسازی و بازسازی را در مواجهه با چالش های اینگونه بافت ها ایجاب کرده است.از سوی دیگر در سال های اخیر بشر امروزی در اثر بر هم زدن توازن زندگی، فاصله گرفت از طبیعت و ارزش های انسانی،عدم توعه به فاکتورهای محیطی و بومی، رفتار سلطه جویانه و استفاده ابزاری از طبیعت به بحرانی عظیم گرفتار شده استو خود را در مواجهه با آینده ای مبهم و خطرزا می بیند. این امر سبب شکل گیری تدریجی رویکردی به نام توسعه پایدارشده است. در واقع اهداف شرایط جامع پایداری زمانی فراهم می شود که مجموعه ای از پایداری زیست محیطی با هدف تعادلاکولوژیک، پایداری اقتصادی با هدف بقای اقتصادی، پایداری اجتماعی با هدف عدالت اجتماعی و پایداری کالبدی با هدفتعادل مورفولوژیک ایجاد شود. در این مقاله با استفاده از روش اسنادی و شیوه تحلیلی- توصیفی، پس از شناخت ویژگی هایبافت فرسوده به بررسی شاخصه های توسعه شهری پایدار پرداخته شده است اما عمده بحث در خصوص مشکلات و مسایلبافت، با توجه به مطالعات میدانی صورت گرفته در منطقه ثامن تبیین گشته است. از این منظر سعی گردیده شاخص هایمختلف شهر پایدار در ابعاد مختلف بافت فرسوده طبقه بندی شده و ملاحظات اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، کالبدی وزیست محیطی آنها در بستر اجرایی (بافت فرسوده پیرامون حرم مطهر حضرت رضا (ع)) مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. باتوجه به مقیاس بستر مطالعه می توان شاخصه های توسعه شهری پایدار را در فرایند نوسازی بکار برد و حتی در زمینههای مشابه از آن بعنوان الگویی اجرایی کاربرد خواهد داشت. ماحصل این جستار به این مطلب اذعان دارد که به کارگیریاصول شهر پایدار در احیاء بافت های فرسوده بعنوان بخشی از شهر می تواند راهگشایی برای محیط زیست سالم تر، اقتصادپویا، اجتماعی فعال و کالددی با هویت باشد. در صورت طی این طریق و در چارچوب ملزومات احیا پایدار می توان هویتدیروز را برای نسل های آینده حفظ نمود و شاهد بافت های سنتی جدید و نه بافت های فرسوده فردا بود.

بافت های فرسوده شهری، توسعه پایدار، شاخص های شهر پایدار، حرم مطهر امام رضا (ع)