صدف شخصی توکلیان - دانشجو کارشناسی ارشد بیابان زدایی، دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان
هایده آرا - استادیار دانشگاه سمنان
وحید فیضی - دکتری جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران
محمدرضا یزدانی - استادیار دانشگاه سمنان

اساس تحلیلهای ژیومورفولوژی کارکردی بر مبنای دیدگاه سیستمی است. ژیومورفولوژی سیستمی به شناسایی فرم و فرایندهای ژیومورفیک و روابط بین آنها استوار است. کارایی این دیدگاه زمانی که روابط متقابل بین اجزاء و عناصر سیستم برقرار است، از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. هدف از این پژوهش بررسی هیدروژیومرفولوژی دیرینه دشتسر علاء و بازشناسی آثار و نحوه تحول این منطقه در دوران چهارم بر اساس دیدگاه سیستمی میباشد. مطالعه در زمینه نحوه تغییرات ژیومرفولوژیکی دشتسر علاء در دوران چهارم و تاثیر آن در سیستم شکلزایی یکی از مباحث بنیادی در مطالعات هیدروژیومورفولوژی دیرینه آن است که اطلاع از چنین روابطی می تواند بیانگرخصوصیات ژیومورفیک منطقه و نحوه تغییرات آنها باشد. بدین منظور، شرایط ژیومورفولوژیکی منطقه با استناد به دلایل فرمشناسی، شواهداقلیمی، مقایسه آب و هوای گذشته و شرایط اقلیمی حال حاضر مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی و پایش تغییرات مورفومتری و شبکه آبراهه ای و سایر اشکال ژیومورفولوژیک سطح دشتسر مورد مطالعه با استفاده از عکسهای هوایی سالهای 1333 – 1395 و مقایسه تغییر روند در طی این سالها به تغییرات مورفومتری منطقه مورد مطالعه دسترسی پیدا می کنیم. برای استخراج محدوده دشتسر مورد مطالعه بر روی تصاویر ماهوارهای از سالهای 1333 تا سال 1395 حوزه مورد نظر جداسازی و سپس در نرمافزار GISحوزه بسته میشود و نقشه تهیه میشود سپس سایر پارامتر ها در آنجا اندازهگیری میشود، در حوزه مذکور نمیتوان از نقش جریاناتسطحی در فرسایش لندفرم و ها، تحولات مرفولوژیکی منطقه چشمپوشی نمود. در منطقه، بارش های رگباری و کوتاه مدت، رواناب هایسطحی زیادی را ایجاد نموده که از سمت بالا دست به پایین دست جریان یافته و با فرسایش مکانیکی و شیمیایی در مسیر خود در تحولناهمواریها تاثیر دارد. آب های سطحی در دامنهها با توجه به جنس سنگ، ساختار سنگ و مرفولوژی منطقه، الگوهای بستر رودخانهای وپوشش گیاهی، در سطح دشتها انواع اشکال حاصل از کاوش آب مانند فرسایش شیاری، آبراهه ای و ریزش، همچنین لند فرم دشتهایسیلابی را ه ب وجود آورده است .

دشتسر، دشت سیلابی، تحولات، موفولوژی، تصاویر ماهوارهای، GIS