الهه عبدالله نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد، فیزیولوژی گیاهی، دانشگاه دامغان
وحید پوزش - استادیار، گروه علوم گیاهی، دانشکده زیست شناسی دانشگاه دامغان
سعید زواره - استادیار، گروه سلولی و مولکولی، دانشکده زیست شناسی دانشگاه دامغان

با توجه به روند روبه نابودی گونه های ارزشمند گیاهی از جمله آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) در زیست سپهر در اثر عوامل مختلف زیستی و غیرزیستی نیاز جدی به بازنگری در نحوه ی حفاظت و نگهداری آنها احساس می گردد. در این زمینه کاربرد تکنیک نگهداری بذر در دمای فراسرد با استفاده از نیتروژن مایع در دمای 196- درجه سانتیگراد یکی از روش های نگهداری ژرم پلاسم در شرایط خارج از رویشگاه است که می توان بذر را به طور طولانی و با هزینه کمتر و بدون از دست دادن قوه نامیه ذخیره سازی کرد. در پژوهش حاضر شاخص های جوانه زنی و رشد (درصد و سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول دانه رست، طول ریشه چه و طول ساقه چه) بذرهای آویشن دنایی با استفاده تیمارهای محلول های آبگیری PVS2, PVS3 در روش کپسوله شیشه ای مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین درصد زنده مانی ذر گیاه آویشن دنایی پس از خروج از ازت مایع مربوط به محلول ابگیری PVS3 با 78/88 درصد جوانه زنی در مقابل PVS2 با 65/55 درصد زنده مانی بود. میانیگن صفت های طول دانه رست، نسبت ریشه چه به ساقه چه در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری (P<0/05) نشان دادند. همچنین بیشترین درصد بنیه بذر در محلول PVS3 نسبت به محلول PVS2 دیده شد. می توان بیان نمود که محلول آبگیری PVS3 در روش کپسوله -شیشه ای کارایی بهتری در حفظ و نگهداری ژرم پلاست گیاه مورد مطالعه دارد.

آویشن دنایی، حفاظت فراسرد، ژرم پلاسم، کپسوله- شیشه ای، محلول های آبگیری