احمد موسوی - مربی پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی زنجان و دانشجوی دکتری سیستماتیک گیاهی دانشگاه خوارزمی، زنجان، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی زنجان
فرخ قهرمانی نژاد - دانشیار دانشگاه خوارزمی کرج، دانشگاه خوارزمی
مهدی میرزا - دانشیار موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، پیکانشهر، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور

مقایسه مقادیر 11 ماده شیمیایی مهم حاصل از استخراج اسانس 18 واحد جمعیتی از گونه آویشن دنایی (T.daenensis) مربوط به مناطق مختلف کشور که در ایستگاه تحقیقات خیرآباد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان کاشته شده انجام پذیرفت. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 تجزیه و تحلیل شده و رسته بندی و تجزیه خوشه ای به روش WARD با استفاده از ضریب فاصله اقلیدسی پس از استانداردسازی داده های جمعیت ها انجام گرفت. آنالیز واریانس نتایج داده های مواد موثره موجود در جمعیت های مورد بررسی گونه آوزشن دنایی نشان داد که همه موارد مورد بررسی دارای اختلاف معنی دار بودند و تنوع زیادی را در جمعیت های مورد بررسی نشان دادند بجز Geraniol و α-Terpinylacetate. جمعیت های A49, A33, A14, A5 به ترتیب از قزوین، زنجان، کردستان و اصفهان تشکیل یک کموتایپ با کارواکرول بالا و تیمول پایین و سه جمعیت از قزوین و اصفهان حالت بینابینی داشته و بقیه جمعیت های مورد مطالعه دارای تیمول بالاتر از 37% نیز تیپ تیمول را تشکیل می دهند. جمعیت های A70, A4 و A21 با منشاء استان مرکزی، آذربایجان غربی و کردستان تنها جمعیت هایی بودند که به ترتیب دارای 10، 7 و 4 درصد ماده ژرانیل استات بودند و می توانند به عنوان یک کموتایپ مطرح شوند.

مواد موثره، اسانس، جمعیت آویشن، Thymus daenensis