فرید انفرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتع داری دانشگاه محقق اردبیلی
اردوان قربانی - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی
فرزاد میرزایی آقجه قشلاق - دانشیار گروه علوم دامی، دانشگاه محقق اردبیلی
جمال سیف دواتی - استادیار گروه علوم دامی، دانشگاه محقق اردبیلی

کمبود هر یک از عناصر ضروری در بدن افزون بر کاهش تولیدات دامی همچون گوشت، شیر و پشم، در حالت های شدید، مشکلاتیرا برای سلامت دام به وجود می آورد. عوامل مختلفی مانند نوع گونه گیاهی، مراحل فنولوژیکی و شرایط محیطی می تواند ترکیب ومیزان عناصر ماکرو را در گیاهان تغییر دهند. بررسی ارزیابی تغییرات برخی از عناصر ماکرو در گونه T. kotschyanus در دوسطح ارتفاعی 2385 و 2970 در سه مرحله فنولوژی رویشی، گلدهی و بذردهی در مراتع جنوب شرقی سبلان صورت گرفت. در هرمحدوده ارتفاعی تعداد 50 نمونه از پایه های گیاهی برداشت شد. پس از آماده سازی نمونه ها عناصر ماکرو کلسیم، پتاسیم، فسفر،ازت، نیترات و سدیم مورد اندازه گیری قرار گرفت. بر اساس نتایج، تغییرات معنی داری در دو سطح ارتفاعی مورد برررسی در عناصرماکرو مشاهده نشد (P> 0.05). سه مرحله فنولوژیکی رویشی، گلدهی و بذردهی بر درصد فسفر، درصد پتاسیم، درصد کلسیم،نیترات (ppm)، درصد ازت و درصد سدیم در گونه T. kotschyanus در سطح یک درصد تاثیر آماری معنی داری را نشان داد.علت عدم تفاوت معنی دار عناصر فسفر، پتاسیم، کلسیم، نیترات، ازت و سدیم در گونه مورد بررسی می تواند ناشی از تغییرات کم دوطبقه ارتفاعی مورد بررسی در این پژوهش باشد. کاهش در غلظت عناصر غذایی گیاه با افزایش سن به واسطه افرایش نسبی در موادساختمانی (دیواره سلولی و لیگنین) و ترکیبات ذخیره ای نشاسته ای ایجاد می شود.

ارتفاع، عناصر ماکرو، فنولوژی، T. kotschyanus، سبلان، استان اردبیل