اصغر مولایی - دکتری شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

زندگی مردم در ساختمانهای عمومی و خصوصی با نیازها و مسایل متعددی در بعد زیست محیطی شامل آسایش اقلیمی و آرامش روانی، جدایی از طبیعت، نبود جذابیت و زیبایی، آلودگی های زیست محیطی و غیره روبروست. طراحی خلاقانه زیست محیطی در راستای حل این مسایل و نیازها می-تواند به پایداری این فضاها بیانجامد. هدف این مقاله تبیین اهمیت و ابعاد طراحی معماری و طراحی شهری خلاقانه زیست محیطی برای ارتقای پایداری ساختمانهای موجود و آینده می باشد. این امر از طریق مرور طرحهای خلاقانه زیست محیطی در نقاط مختلف جهان و استخراج نکات طراحی، فرایند طراحی و راهکارهای کاربردی روشهای استخراج کانسپت های زیست محیطی با تاکید بر شرایط بومی شهرهای ایران ارایه می باشد. فرایند دستیابی به طرح های خلاقانه زیست محیطی، با شناخت جامع نیازها و مسایل موجود در ساختمانها، ویژگیهای محیطی، عناصر طبیعی(آب، باد، نور، گیاه، خاک) و عناصر مصنوع( مصالح نوین و تکنولوژی ، روشهای جدید) شروع می شود. سپس با امکان سنجی روشهای خلاقانه برای رفع نیازها و حل مسایل ادامه خواهد یافت. تلفیق عناصر و عوامل چهاگانه تحقیق نیازها و مسایل- خلاقیت- عناصر طبیعی- عناصر مصنوع می تواند به ایجاد طرح خلاقانه زیست-محیطی منجر شود. چنین طرحهای ضمن ارتباط کارکردی با زندگی مردم در ساختمانهای عمومی و خصوصی عجین بوده و به عنوان عاملی ماندگار ، موجب ارتقای پایداری و کیفیات محیطی خواهد شد

طراحی خلاقانه زیست محیطی، ساختمانهای بلندمرتبه، بناهای هوشمند، پایداری