سامان رحمان زاده - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه
فاطمه مدرسی - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه

اسطوره روایتی قدسی از خلقتی آغازین است که با آیین، مراسمات و ادبیات جامعه پیوستگی دارد. اساطیر ریشه و بن، ادامهدهنده و مکمل اسطوره آفرینشاند. آیین ایزدی، آیینی محلی در منطقه ای کوچک از کردستان عراق است که دارای دو کتاب مقدس و مجموعهای سروده های دینی شفاهی است. این سرودهها در مراسمهایی مانند تولد، مرگ، اعیاد و هر مراسمی که در آن زایشی نو اتفاق میافتد، خوانده میشوند. این پژوهش به بررسی عناصر اسطورهای رایج در سرودهها و اقوالی میپردازد که با اسطوره آفرینش آغازین در ارتباط است. روش تحقیق از نوع تحلیلی-توصیفی است. این سرودهها مستقیمااز نسخه ای گرفته شده اند که خلیل جندی رهشو به زبان کردی تدوین کرده است. عناصر اسطوره ای اصلی در این قولها عبارتند از: در (مروارید)، بحر، خرقه، مرکب، گاو و ماهی.با دقت در عناصر اسطورهای در متون مقدس و سرودههای دینی ایزدیان که درباره آفرینش ثبت شده است، مشخص میگردد که عناصر در ، بحر و ماهی به مبحث زمین، زنانگی و زایندگی اشاره دارند. خرقه با توجه محتوای متون، نشان دهنده تاثیر عناصر صوفیه وعرفان اسلامی است. مرکب نیز از آن خدای آسمان است. عنصر مقدس گاو ، نمادی از خدایان آسمان و کشتن آن در عید اصلی ایزدیان، با ازدواج مقدس و اسطوره آفرینش آغازین در ارتباط است.

آیین ایزدی، اقوال ایزدی، اسطوره آفرینش، اساطیر ریشه و بن