سیما سهرابی - دکتری شناسایی و مبارزه با علفهای هرز
محمدحسن راشدمحصل - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
جاوید قرخلو - دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

فیکاریا گیاهی چندساله از تیره آلاله که دارای غدههای ریشهای است. به منظور بررسی ویژگیهای مرفولوژیکی و بیولوژی ریشههای غدهای و بذور آن دو آزمایش در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391 اجرا شد. برای رفع خواب ریشههای غدهای، آنها در دماهای(2 ،4 و 8 درجه سانتیگراد) و زمان نگهداری (7 ،14 ،21 و 28 روز) در انکوباتور قرار گرفتند. برای بررسی جوانهزنی اندازه و شکل غدهها، شش اندازه(شامل بسیار کوچک (2 تا 4 میلیمتر یا کمتر از 02/0 گرم)، کوچک (5/4 تا 5/6 میلیمتر یا 04/0-03/0 گرم)، کشیده(1 تا4 سانتیمتر یا 27/0-1/0گرم)، متوسط (8 تا 12 میلیمتر یا 12/0-06/0 گرم)، دستهای (64/0-15/0 گرم) و نصفشده (7 تا 11 میلیمتر یا 18/0-07/0 گرم)) از ریشههایغدهای فیکاریا در دمای 14 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. مرفولوژی ریشههای غده ای فیکاریا با مشاهدات چشمی در گلخانه و مزارع آلوده بررسی شد. بذور فیکاریا بعد از قرار گرفتن در یخچال به مدت 2 هفته، جوانهزنی آنها در دمای 14 درجه سانتیگراد و همچنین با بینی کولر ساختار مرفولوژی آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین تیمار پیش سرمایی دمای 4 درجه سانتیگراد به مدت بیش از 14 روز بود. بین دمای 4 و 8 درجهسانتیگراد تفاوتی وجود نداشت. در بررسی اندازه غدهها، غدههای دستهای و کوچک بیشترین درصد جوانهزنی بیش از 80 درصد را داشتند. در حالیکه غدههای خیلی کوچک، کشیده و نصف شده کمترین درصد جوانهزنی کمتر از 40 درصد را داشتند. غدههای دستهای با داشتن ذخیره غذایی بالاتربیشترین سرعت جوانهزنی را داشتند. ریشههای غدهای در ابتدا مجتمع و انگشت مانند بودند، اما اندازه آنها متفاوت بود؛ این غدهها پس از خشک شدنگیاه مادری و به هم خوردن خاک به واحدهای جدا تقسیم شده و هر یک قادر به ایجاد یک گیاه جدید بودند. بذور فیکاریا دارای موسیلاژ بوده و لپه دوم گیاه بنظر تحلیل رفته میآمد. بذور این علف هرز فاقد جوانهزنی بودند (صفر درصد) که دلیل آن هم میتواند به عقیم بودن بذرها ربط داشته باشد.

اندازه غده، پیش سرمایی، لپه تحلیل رفته، موسیلاژ