مریم فیاض - دانشآموخته کارشناسی ارشد
علی اکبر فدایی تهرانی - دانشیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
عبدالرحمن محمدخانی - دانشیار گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
محمودرضا تدین - دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

نماتدهای ریشهگرهی (spp Meloidogyne (از جمله عوامل بیماریزای بسیار مهمی هستند که خسارت زیادی به محصولات کشاورزی وارد میسازند. روشهای متعددی (تناوب زراعی، ارقام مقاوم و ترکیبات شیمیایی) برای کنترل آنها به کار گرفته شده است. هزینه بالا و مشکلات زیستمحیطی (ترکیبات شیمیایی)، توجه محققان را به استفاده از روشهای غیرشیمیایی همچون استفاده از گیاهان و فرآوردههای گیاهی برای مدیریت این نماتدها معطوف کرده است. جهت بررسی تاثیر حضور تعدادی از گیاهان خانواده نعناع روی نماتد ریشهگرهی، از سه گیاه دارویی آویشن باغی (vulgaris Thymus ،(مرزه (hortensis Saturea (و زوفا (officinalis Hyssopus (استفاده شد. این آزمایش در گلخانهای بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار با کشت تنها و مخلوط گوجهفرنگی با گیاهان دارویی زوفا، آویشن و مرزه، در حضور و بدون حضور نماتد انجام شد.ارزیابی نتایج سه ماه بعد از تلقیح نماتد و بر اساس شاخصهای رشدی گوجه فرنگی و پارامترهای بیماریزایی نماتد صورت گرفت. تجزیه و تحلیل آماری دادههای حاصل نشاندهنده اثر معنیدار حضور سه گیاه دارویی مذکور روی کاهش خسارت نماتد بود. موثرترین گیاه در کاهش خسارت و بیماریزایی نماتد مرزه بود و آویشن باغی، و زوفا در درجات بعدی قرار گرفتند. در مجموع بررسیهای گلخانهای گیاهان دارویی مورد آزمایش، اثرات کنترلی مطلوبی علیهنماتد ریشهگرهی از خود نشان دادند و میتوان استفاده از آنها را در برنامههای مدیریت نماتد ریشهگرهی مورد توجه قرار داد.

آویشن باغی، زوفا، مرزه، نماتد ریشهگرهی