فرامرز خوش اخلاق - استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه تهران، ایران
حسین محمدی - استاد اقلیم شناسی، دانشگاه تهران، ایران
علی اکبر شمسی پور - استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه تهران، ایران
اصغر افتادگان خوزانی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی، دانشگاه تهران، ایران

منطقه شمال غرب ایران یکی از مناطق با بارش زیاد تگرگ در کشور بوده و هر سال این پدیده باعث خسارت در این منطقه، بویژه در بخش کشاورزی می گردد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی الگوهای همدیدی و تعیین آستانه های کمیت های دینامیکی چون تاوایی نسبی، همگرایی و واگرایی رطوبت، سرعت قایم در سامانه ارتفاعی و کمیت های ترمودینامیکی چون نم ویژه و جهت وزش جریان ها از 48 ساعت قبل از شروع بارش تگرگ است. همچنین شاخص های ناپایداری برای تعیین شاخص مناسب برای پیش آگاهی رخداد این نوع بارش ها، شرایط جوی 24 ساعت قبل از بارش ها در منطقه شمال غرب ایران مورد مطالعه قرار گرفت. برای بررسی آماری پدیده تگرگ در دوره (2009-1987) از داده های 16 ایستگاه همدید منطقه استفاده شد. جهت واکاوی همدید بارش ها داده های دوباره بازکاوی شده NCEP/NCAR از سایت این سازمان ها دریافت گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد با عقب نشینی مرکز پرفشار آزورز و مرکز پرفشار فرعی به دست آمده از آن به سمت غرب و پرفشار سیبری به سمت شرق، کم فشار ایسلند با حرکت به سمت شرق و جنوب و قوی تر شدن، زبانه هایش تا جنوب دریای خزر می رسد. همچنین با عقب نشینی هسته پرفشار جنب حاره ای از شمال عربستان مسیر حرکت کم فشارهای دریای سرخ به سمت بین النهرین باز می شود و شرایط مناسبی برای ایجاد بارش شدید فراهم می گردد.

مخاطرات آب و هوایی، تگرگ فراگیر، همدید، پیش یابی، شمال غرب