کاظم بدو - استاد گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه
بهاره محمدسیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی ژیوتکنیک، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه

امروزه آلایندههای هیدروکربنی از مهمترین منابع آلوده کننده خاک و سفرههای آب زیرزمینی به شمار میآیند. ترکیبات BTEX از جمله هیدروکربنهای سبک موجود در بنزین هستند که به علت سمی بودن و اثرات مخرب طولانی مدت در محیط زیست، مورد توجه قرار گرفتهاند. طراحی روشهای پاکسازی مناطق آلوده شده به این آلایندهها نیازمند آشنایی با رفتار و پیشبینی نحوه انتشار آنها میباشد. در این پژوهش، نحوه انتشار ترکیبات BTEX در ناحیه اشباع و غیر اشباع خاک با استفاده از روش اجزا ی محدود مورد بررسی قرار گرفت. انتشار مولفههای مختلف ترکیبات BTEX با هم مقایسه گردید و عوامل موثر بر انتشار و میزان انتقال آنها در فازهای آب، گاز و سیال آلی ارزیابی گردید. نتایج تحقیق نشان دادند که هر چه ضریب هدایت هیدرولیکی خاک بیشتر باشد، تاثیر مشخصههای فیزیکی آلاینده هیدروکربنی سبک در میزان انتشار آن محسوستر است. نتایج نشان دادند که عمق نفوذ ترکیبات BTEX در خاک نسبت به تغییرات ضریب Į ونگنوختن بسیار حساس است. در مقایسه میزان گسترش ترکیبات BTEX در فازهای مختلف، بیشترین گسترش در فاز آبی و گازی مربوط به مولفه بنزن و در فاز سیال آلی مربوط به اتیل بنزن میباشد. نتایج نشان دادند که مدل نظری استفاده شده در این تحقیق از دقت کافی در پیشبینی نحوه انتشار آلایندههای هیدروکربنی سبک در خاکهای اشباع و غیر اشباع برخوردار است.

ترکیبات BTEX ،انتشار آلودگی، روش اجزای محدود، خاک اشباع و غیر اشباع، سفره آب زیرزمینی