فرشاد ابراهیم پور - استادیار دانشگاه پیام نور تهران
خالد عیدی زاده - دانش آموخته گروه کشاورزی اکولوژیک ، پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهیدبهشتی تهران
عبدالمجید مهدوی دامغانی - استادیارگروه کشاورزی اکولوژیک ، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
محمد رضوانی - کارشناس گروه دانشگاه پیام نور، مرکز تهران شرق

به منظور مطالعه اثرات کاربرد تلفیقی کودهای بیولوژیک نیتروژن و فسفر و کودهای شیمیایی و همچنین روش کاربرد کود بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای، آزمایشی در سال 1388 در شهرستان دزفول (استان خوزستان) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. تیمارها شامل تلفیق کودهای بیولوژیک و شیمیایی در 4 سطح (کود شیمیایی، 25 درصد کود شیمیایی+ کود بیولوژیک، 50 درصد کود شیمیایی+ کود بیولوژیک، کود بیولوژیک) به عنوان فاکتور اول و روش کاربرد کود بیولوژیک در 3 سطح ( بذرمال، همراه آب آبیاری و بذرمال+ آبیاری) به عنوان فاکتور دوم بود. بیشترین عملکرد دانه در تیمار 50 درصد کود شیمیایی+ کود بیولوژیک (7/10 تن در هکتار) و کمترین عملکرد در تیمار کود بیولوژیک (2/5 تن در هکتار) به دست آمد. بیشترین و کمترین شاخص برداشت به ترتیب در تیمار کود شیمیایی (59/0) و کود بیولوژیک (45/0) مشاهده شد. تعداد دانه در ردیف و تعداد ردیف بلال تیمارهای تلفیقی اختلافی با مقادیر تیمار کود شیمیایی نداشت. در بین روش های کاربرد کود بیولوژیک، روش بذرمال+ آبیاری نتایج مطلوب تری در مقایسه با دو روش دیگر نشان داد، هر چند اختلاف آن ها معنی دار نبود. نتایج آزمون خاک نیز نشان داد که نقش کودهای بیولوژیک بیشتر در رابطه با افزایش دسترسی فسفر خاک است تا نیتروژن. جایگزینی کامل کودهای شیمیایی با کود بیولوژیک موجب کاهش عملکرد ذرت دانه ای شد، اما کاربرد تلفیقی کودهای بیولوژیک و شیمیایی ضمن تولید بیشترین عملکرد، مصرف کودهای شیمیایی را کاهش داد. نتایج همچنین نشان داد که منابع غیر شیمیایی عناصر غذایی گیاهی، می تواند به عنوان جایگزین قابل اعتماد برای کودهای شیمیایی در تولید اکولوژیک محصولات در سیستم کشاورزی ایران باشد.

کود بیولوژیک، دسترسی فسفر، شاخص برداشت، مدیریت تغذیه