احسان شاکری - کارشناس ارشد زراعت
مجید امینی دهقی - دانشیارگروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد تهران
سید علی طباطبایی - استادیاروعضوهییت علمی مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد
سیدعلی محمد مدرس ثانوی - استادگروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن و کود بیولوژیک حاوی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن (ازتوباکتر و آزوسپریلوم) بر روی عملکرد دانه، عملکرد روغن و درصد آن و همچنین نوع و میزان اسید های چرب موجود در سه رقم کنجد (Sesamum indicum L.) تحقیقی در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد در سال زراعی 88-1387 انجام گرفت. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. ارقام( داراب-14، جیرفت و یزدی) در کرت اصلی و کود نیتروژن(صفر، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار) و کود بیولوژیک نیتروکسین حاوی باکتری های ازتوباکتر و آزوسپریلیوم (تلقیح بذور و عدم تلقیح ) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار داده شدند. درصد روغن توسط روش سوکسله و درصد اسیدهای چرب توسط کروماتوگرافی گازی تعیین شد. نتایج نشان داد که اثر رقم بر عملکرد دانه، عملکرد روغن ودرصد 4 اسید چرب اولییک، لینولییک، پالمتیک و استیاریک کنجد در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. افزایش کود شیمیایی نیتروژن نیز اثر معنی داری بر عملکرد دانه، عملکرد روغن، درصد اسید اولییک ، اسید لینولنیک و اسید آراشیدیک کنجد داشت. کاربرد کود زیستی بر عملکرد دانه و روغن و درصد اسید لینولنیک تاثیر معنی داری داشت. درصد اسید اولییک با اسید لینولییک (**759/0-r= ) و اسید استیاریک (**774/0- r=) همبستگی منفی و معنی دار داشت. در کل نتایج این آزمایش نشان داد کود بیولوژیک می تواند تا حد زیادی در راستای کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژن و در نتیجه جلوگیری از اثرات سوء آن مفید باشد.

کنجد،کودنیتروژن،کودبیولوژیک،عملکرددانه،اسیدهای چرب