مریم توانا - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد
مجید عزیزی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد
محمد فارسی - استاد گر وه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

کیفیت اسپاون در تولید موفقیت آمیز قارچ های دارویی نقش بسیار مهمی ایفا می‎کند. در این تحقیق ابتدا به منظور بهینه سازی شرایط برای رشد میسلیوم قارچ گانودرما، 4 بستر پایه شامل بذور گندم، جو، ارزن و تراشه چوب درخت نراد به طور جداگانه در دو دمای ˚C 1±25 و˚C 1±29 مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش دوم آزمایشات، بذور غلاتی مانند گندم، جو و ارزن با نسبت‎های مختلفی از ضایعات کشاورزی نظیر سبوس گندم (10، 20 و 30 درصد وزنی)، پوست ارزن (20، 40 و 60 درصد وزنی) و همچنین تراشه چوب درخت نراد (20، 30، 50 و 60 درصد وزنی) به عنوان ضایعات جنگلی مخلوط شده و هر کدام از مخلوط ها جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین در آزمایشی دیگر، از خاک‎اره درختانی نظیر راش، افرا، چنار، اقاقیا، عرعر، توسکا و سپیدار که از جمله ی ضایعات جنگلی به شمار می روند، به عنوان بستر رشدی استفاده گردید. در آزمایش اول، بالاترین سرعت رشد میسلیوم (mm/day 92/8) زمانی حاصل شد که از بستر گندم در دمای ˚C 1±29 استفاده شد. در آزمایش دوم، نتایج نشان داد که با افزودن 10 درصد سبوس گندم به غله گندم بالاترین سرعت رشد میسلیوم (mm/day 66/9) بدست می آید. نتایج بررسی بسترهای خاک‎اره نیز نشان داد که خاک‎اره اقاقیا با نسبت کربن به نیتروژن (C/N) 84/25، بیشترین سرعت رشد میسلیوم (mm/day 36/9) را نسبت به انواع دیگر خاک اره داشته و به عنوان اسپاون یا مکمل توصیه می گردد. بررسی های رابطه C/N بسترهای مختلف اسپاون و سرعت رشد میسلیوم، حاکی از آن است که حضور مکمل های حاوی نیتروژن اعم از سبوس یا خاک اره های غنی از نیتروژن، به بهبود رشد میسلیوم این قارچ کمک کرده و در نسبت های C/N بالاتر از 3/61، به دلیل کاهش میزان نیتروژن، سرعت رشد میسلیوم بطور چشمگیری کاهش می یابد

اسپاون، نسبتC/N،سرعت رشد میسلیوم، ضایعات کشاورزی