احمد جعفرنژاد - استادیار پژوهش ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور
علی اکبر راه چمنی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف پتانسیل آب بر مراحل جوانه زنی و گیاهچه ای چهار رقم کلزا، دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به صورت آزمایشگاهی در سال 1387 انجام شد. مولفه های جوانه زنی و خصوصیات مرحله گیاهچه ای چهار رقم کلزا در چهار سطح پتانسیل آب صفر (آب مقطر)، 2/0-، 4/0- و 6/0- مگاپاسکال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بطور کلی اثر اصلی رقم، سطوح مختلف پتانسیل آب و اثر متقابل آن ها بر تمام صفات مرحله جوانه زنی معنی دار بود و وزن تر، خشک و طول ریشه چه و ساقه چه را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار دادند. با کاهش پتانسیل آب، درصد جوانه زنی بیشتر از سرعت جوانه زنی کاهش یافت. در مرحله جوانه زنی، ارقام اکاپی و هایولا به ترتیب از بیشترین و کمترین سطح تحمل به کاهش پتانسیل آب برخوردار بودند. ارقام، پتانسیل آب و اثر متقابل آنها بر وزن خشک ساقه و ریشه، نسبت کلروفیل a/b و میزان پرولین برگ در مرحله گیاهچه ای اثر بسیار معنی داری داشتند. با کاهش پتانسیل آب، نسبت کلروفیل a/b کاهش و میزان پرولین برگ به طور معنی داری افزایش یافت. به طور کلی نتایج نشان داد در مرحله جوانه زنی اکاپی برترین رقم بوده و بیشترین مقادیر صفات اندازه گیری شده را به خود اختصاص داده بود، ولی در مرحله گیاهچه ای، زرفام در اکثر صفات از بقیه ارقام برتر بود. چنین نتیجه گیری می شود تحمل به تنش خشکی در مراحل مختلف نموی کلزا متفاوت می باشد.

پرولین، تنش خشکی، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، کلروفیل برگ