حسین حاتمی نژاد - دانشیار و عضو هیات علمی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران، تهران، ایران
حسین فرهادی خواه - د انشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمود آروین - د انشجوی د کتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری د انشکده جغرافیا دانشگاه تهران، تهران، ایران
نگار رحیم پور - دانشجوی کارشناسی ارش د جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده جغرافیا دانشگاه شهی د چمران اهواز، اهواز، ایران

زمینه و هدف: با گسترش شهرنشینى مباحثى مانند تابآورى شهرى براى پایدار کردن شهرها در مقابل حوادث طبیعى و انسانى موردتوجه قرارگرفته است. وقوعحوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله و طوفان اغلب تاثیرات مخربی بر سکونتگاههای انسانی مىگذارد و ساختمانها و زیرساختها را ویران و عوارض اجتماعی- اقتصادیپردامنهاى بر جوامع تحمیل مىکند . بررسى ابعاد موثر بر تابآورى شهرى، در واقع نحوه تاثیرگذارى ظرفیتهاى اجتماعى، اقتصادى، نهادى، سیاسى و اجرایى جوامعدر افزایش تابآورى در برابر حوادث طبیعى و انسانى است. به همین منظور هدف این پژوهش، بررسى و تبیین ابعاد موثر بر تابآورى شهرى در شهر اهواز مىباشد . روش : این تحقیق ازنظر هدف، کاربردى و ازنظر شیوه انجام توصیفى-تحلیلى است. در این تحقیق ابعاد اقتصادى، نهادى-مدیریتى، کالبدى-محیطى، زیرساختى، اجتماعىو زیستمحیطى بهعنوان مهمترین ابعاد موثر بر تابآورى شهر موردبررسى قرارگرفتهاند . روش مورداستفاده جهت تحلیل تکنیک مدلسازى ساختارى تفسیرى (ISM (بوده است. این روش مبتنى بر نظر متخصصان مىباشد به همین خاطر از نظرات 15 نفر در حوزه برنامهریزى شهرى و مسیولین شهردارى اهواز استفادهشده است. نظرات گردآورىشده در نرمافزار اکسل با مدل ذکرشده تحلیل گردید .یافتهها: نتایج نشان مىدهد ابعاد موثر در پنج سطح قرارگرفتهاند : بالاترین سطح بعد اقتصادى، بعد کالبدى – محیطى و نهادى -مدیریتى سطح دوم، بعد زیرساختىسطح سوم، بعد اجتماعى سطح چهارم و پایینترین سطح، بعد زیستمحیطى؛ همچنین در تحلیل MICMAC ابعاد اقتصادى، نهادى – مدیریتى، کالبدى – محیطى وزیرساختى در خوشه محرک، بعد اجتماعى در خوشه پیوندى و بعد زیستمحیطى در خوشه وابسته قرارگرفتهاند .نتیجهگیرى: سطحبندى این مفهوم را مىرساند که اگر به حوزه اقتصادى و مسایل اقتصادى شهروندان و عدالت در برخوردارى از خدمات و درآمد توجه نشود، تمایلمردم در مولفههاى مانند همکارى و مشارکت در برنامههاى آموزشى و مشارکت در طرحهاى توسعه شهرى، حفاظت از زیرساختها، حفاظت محیطزیست کاستهمىشود و مولفههاى مانند محلههاى فقیرنشین، بافتهاى فرسوده و سکونتگاههاى فرسوده همچنان بر وسعتشان افزوده مىشود؛ زیرا مردم توانایى و میل مشارکت دربرنامههاى بهبود کیفیت محیط شهرى را ندارند .

تابآورى، تابآورى شهرى، ابعاد تابآورى، مدل ساختارى تفسیرى، شهر اهواز