محمدکاظم کهدویی - دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد
محمدعلی صادقیان - استادگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد
احمد دهقان - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

در این گفتار ،کهن ترین و نوترین گزارش های سفر انسان به دنیای ماورای حس نشان داده شده و پس از آن میان سیرهایی که انسان های سنتی گزارش کرده اند و معراج نامه ای که از محمد رضا شفیعی کدکنی به عنوان نمونه ای از سیر انسان معاصر در دست داریم، مقایسه هایی انجام شده است. این پژوهش نشان می دهد اکثر این سیرها می تواند وقوعی مسلم داشته باشد و می توان از دیدگاه علمی و بخصوص بر اساس نظریات یونگ آنها را توجیه نمود. ضمن بررسی بخشی از گزاره های این سیرها نشان داده شده است که تشابه و نکات مشترک این معراج ها، از طرفی وابسته به باورها، ریاضت ها و تاملاتی است که این سیرها را موجب می شود و از سویی دیگر به تاثیر پذیری اکثر سیرهای متاخر از متقدم مربوط می گردد. همچنین از رویارو قرار دادن مسافران دو طیف سنتی و معاصر دیار غیب از طریق ارایه و تشریح گزارش های مستند آنها، نقش جهان ذهنی این دو طیف در آفرینش عناصر این گزاره ها ترسیم شده است و از این رهگذر تعهد و رسالت آدمیان براساس توجه به تعریف سنتی انسان به عنوان حیوانی ناطق و تعریف معاصرین به صورت حیوان سایس در معراج جمعی انسان ترسیم شده است . در پایان یادآوری شده است که انسان معاصر به جای گزارش و به تصویر کشیدن حالات روان های معذب در عالم ارواح و بهره گیری از استراتژی رعب، در صدد ترغیب و آماده سازی وجدان جمعی برای تهذیب و سالم سازی جامعه از طریق جنبش آگاهانه و حرکت عقلانی و علمی است. دلیل نکوهش بی محابای شاعران در آخرین بخش معراج نامه انسان معاصر نیز همین بی توجهی آنها به رسالت و تعهد شعر به عنوان رکن مهمی از امکانات فرهنگی جامعه است.

معراجنامه،دنیای ماورای حس،انسان معاصر، جهان غیب، مکاشفه، ناخودآگاه، شفیعی کدکنی