جمال اسمعیل زاده وفایی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه پارس، تهران
فایزه السادات احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشدمعماری، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، تهران

آجر از دیر باز در معماری ایران با گونه های عینی و تزیینی مختلف حضور پر شکوه و کارایی داشت و هنر معماری ایران با آجر از زیگورات های چغازنبیل تا دوران قاجار و حتی پهلوی شناخته می شد. در دوران جدید به علت ساخت و ساز فراوان در بازار ساختمان و ظهور مصالح و معماری های جدید و الگو گیری معماران از معماری غربی این شکوه کمتر از گذشته شده است. مصالحی چون سنگ و شیشه و فولاد گاهی کامپوزیت های ناهمگون با شهر، جای آجر را در نمای ساختمان گرفت. در طی سه دهه اخیر برخی معماران، با هنر خود، گاهی با ترکیب آجر با مصالح دیگر و گاهی با استفاده از هنر های تزیینی جدید و تلفیقی با معماری گذشته به خصوص در نماهای معماری سبب ایجاد فضا هایی دلپذیر و زیبا در معماری شدند . هدف از مقاله حاضر بررسی و طبقه بندی این نوع معماری هاست و پاسخ به این سوال که در سه دهه اخیر در شهر تهران استفاده از آجر در نما، به چه روش ها و در چه دسته هایی قابل طبقه بندی است نیز چگونه در آینده می توان روش های بهتری برای بازگشت به استفاده از آجر در نمای معماری شهر ایجادکرد بر این اساس پس از مطالعات تاریخی در کاربرد عینی آجر و بررسی ها و مشاهدات میدانی در شهر تهران و مقایسه نمونه ها وشناخت الگو های ساختاری و استفاده آجر در نماهای برخی از ساختمان های برگزیده نتایجی حاصل شد. بر این اساس چهاردسته بندی برای این نوع کاربرد آجر در نماهای معماری به دست آمد، والگوهایی برای کاربرد معماران ایجاد شد. در آخر روش هایی برای کاربرد بهینه آجر در معماری و زیبایی نمای معماری وراه هایی برای بازگشت آجر به معماری روز به دست آمد.

آجر ، معماری ایران ،معماری تهران، نمای معماری،زیبایی