شیرزاد طایفی - دانشیار دانشگاه علامە طباطبایی
مریم محمدزاده - کارشناس ارشد ادبیات تطبیقی دانشگاه علامە طباطبایی

سمبل از جمله ترفندها و آرایههای ادبی است که مورد توجه اغلب شاعران قرار گرفته و ویژگی بارز آن، ابهام و عدم صراحت است به تعبیری، نوعی شیوۀ بیانی است که از طریق آن، به جای اشارۀ مستقیم به موضوعی، آن را غیرمستقیم و به واسطۀ موضوع دیگر بیان کنند؛ از این رو چون شاعران بنا به موقعیت زمانی و مکانی، امکانا ت زبانی ندارند، ناگزیرند برای آگاهی دادن به مردم و ترسیم اوضاع جامعه، از عنارر متعددی مدد بگیرند، تا بتوانند به واسطۀ آنها زمینهای برای بیان رمزی خود فراهم کنند احمدشاملو و محموددرویش از شاعران معاصر فارسی و عربی هستند، که در اشعار خود و برای بیان واقعیتها و آرمانها، رویکرد پربسامدی به نمادوبه تبع آن سمبولیسم اجتماعی داشتهاند بدیهی است که خاستگاه این امر، وضعیت نابهسامان جامعۀ عصر آن دو بوده است در پژوهش پیش رو با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و اسنادی و به شیوۀ استقرایی- تحلیلی، به بازخوانی تطبیقی سمبولیسم اجتماعی و نماد و چهار نمود و مولفۀ شاخص آن در اشعار شاملو و درویش پرداخته و از جمله به این نتیجه رسیدهایم که شاملو و درویش در بازنمایاندن دردها و دردوارهها و وضعیت نامطلوب جامعه، ضمن رایبندی به رسالت اجتماعی هنر و پیشگام بودن هنرمند در این مسیر، حتی گامی عقب نگذاشته اند و با بهرهگیری از بیانی نمادین، به معنی اعم و اخص و اصول و فروع آن، هم در جهتگیری اجنماعی خود موفق بودهاند و هدم خود و اشعار خود را از خطرات مختلف مصون داشتهاند

سمبولیسم اجتماعی، نماد، ا مد شاملو، محمود دروی ، عنارر نمادینه