سیده سوسن فخرایی - استادیار گروه تاریخ اسلام دانشگاه پیام نور
لیلا شهابی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ تشیع، دانشگاه پیام نور واحد اهواز، خوزستان ایران

هدف از تحقیق حاضر بررسی اندیشه شعوبیگری و ارتباط آن با تشیع است. تحقیق حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای و بصورت توصیفی تحلیلی با استناد به متون تاریخی، روایات و احادیث و ... می باشد از لحاظ هدف تحقیق، نظری می باشد. براساس نتایج حاصل از تحقیق، نهضت شعوبیه توانست نقش بسیار مهمی در روند تحولات بعدی ایران و به طور کلی نجات و رهایی و احیاءمجدد فرهنگ وتمدن و سنن و ارزشهای این کشور ایفا کند. شعوبیه به عنوان حلقه واسطه ایران باستان و ایران پس از اسلام توانست دو نیروی بزرگ معنوی و سازنده یعنی خودآگاهی و ایمان به خویش را در این ملت مغلوب بر انگیزاند. از مهمترین ابزارهای شعوبیه دراین راه،ادبیات و شعر و حماسه بود که این نهضت توانست با بکارگیری ادیبان و شاعران و حماسه سرایان در جهت تفصیل عجم بر عرب، تحقیق عرب، تبلیغ مفاخر عجم، مباهات به گذشته باستانی و نژادی و .... گام بردارد و به اهداف خود نایل آید. دو شعار مهم نهضت شعوبیه کهنقش اساسی در جذب و پذیرش این جنبش از سوی مردم، داشت عبارت بودند از : بازگشت به هویت ملی و فرهنگی ایران و اسلام منهای عرب و خلافت عربی . شعوبیه با این شیوه خردمندانه و منطقی و با قهرمانی و شجاعت بسیار و با استخدام هنر و ادب برای تبلیغ وتجهیز و انگیزش روح ملی و آزادیخواهی، نفوذ عمیقی در اندیشه ها کردند و توانستند در بدترین شرایط سیاسی و روحی که مردم ایران در زیر هجوم نظامی و سلطه سیاسی و نظامی و تبلیغات فکری اموی به نومیدی و حقارت و شکست گرایی خو می کردند، روح حمیت و استقلال خواهی و امید به پیروزی و در نتیجه ایستادگی در برابر خلافت را درآنان بدمند. اما باید گفت ، گرچه این جنبش توانست با استفاده از شعایراسلامی و ملی به موفقیتهای بسیاری نایل آید، اما انحراف از شعایراولیه باعث شکست نهضت آنان شد.

شعوبیه، تشیع، نهضت، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی