مولود آرمان - گروه مدیریت دانش، مرکز تحقیقات مخابرات ایران

به طور کلی، نقشه راه و فرآیند ترسیم آن تکنیکی قدرتمند و منعطف در برنامه ریزی های بلندمدت و پشتیبانی از تصمیم گیری و اینده نگری های آتی است. هدف اصلی این مقاله، بررسی چارچوب های نقشه راه های موجود می باشد که بتواند مناسب ترین رویکرد برای حوزه خدمات عمومی اجباری (USO) ارتباطات و فن آوری اطلاعات برای مناطق روستایی و کمتر توسعه یافته را به دست آورد. بدین منظور تعدادی از چارچوب های نقشه های راه که تا کنون در حوزه های مختلف تدوین شده اند، مورد بررسی قرار گرفته اند. در این بررسی بر چگونگی تهیه این نقشه های راه و نوع خروجی آنها تمرکز گردیده است، پس از معرفی نقشه های راه به صورت مجزا و مختصر، مقایسه ای بین آنها از جنبه های مختلف، برای یافتن تفاوت ها و شباهت هایی که دارند با تاکید بر ویژگی های پروژه خدمات عمومی اجباری ارتباطات و فن آوری اطلاعات برای مناطق روستایی و کمتر توسعه یافته صورت پذیرفته، صورت گرفته است. این مقایسه ها در سه دسته اصلی رویکردهای متداولی که بر ترسیم نقشه راه تمرکز زیادی دارند و شناسایی ویژگی های آنها، نقشه های راه از دیدگاه معماری سازمانی و نقشه های راه از دیدگاه مدل کسب و کار انجام شده است. عدم شناسایی دقیق این تفاوت ها می تواند منجر به استفاده غیرکارآمد و گاه اشتباه و شتاب زده از روش نقشه راه شود. نتایج حاکی از آن است که تنوعی از رویکردها جهت تهیه چارچوب نقشه راه در یک حوزه وجود داشته و نحوه تهیه نقشه راه وابستگی زیادی به اهداف و وضعیت موردنظر دارد و بسته به هدف از ترسیم آن و همچنین زمینه فعالیت سازمان ترسیم کننده، می تواند اشکال و رویکردهای اجرایی مختلفی به خود بگیرد. در نهایت با توجه به ویژگی های منطبق پروژه با ویژگی های نقشه راه های مورد مطالعه، مدلی از ترکیب چندین نقشه راه ارایه شده است که فرایند ترسیم نقشه راه را به خوبی پوشش می دهد.

نقشه راه، مدل کسب و کار، مدل معماری مفهومی، چارچوب STOF ، FEAF ، S-plan