مهدیه حاج غنی - دکتری زراعت دانشگاه تربیت مدرس تهران
مجید آقاعلیخانی - دانشیار گروه زراعت دانشگاه تربیت مدرس تهران
رضا حیدریان - دانشجوی دکتری قارچ شناسی و بیماری های قارچی گیاهان دانشگاه تهران، کرج
امیر اسدی پور - دانشجوی دکتری زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان خوراسگان

در سالهای اخیر مصرف انرژی، به ویژه سوخت های فسیلی و کودهای شیمیایی در بخش کشاورزی افزایش قابلتوجهی داشته است. ایران از مهمترین صادرکنندگان محصول پسته است که بیش از نیمی از تولید جهانی را نیز دراختیار دارد. با این وجود تاکنون مطالعه ای جامع در مورد کارایی مصرف انرژی در این محصول راهبردی در کشورصورت نگرفته است. تحقیق حاضر به منظور برآورد نوع و میزان نهادههای مصرفی، بررسی روابط بین انرژی های ورودیو خروجی و در نهایت تعیین کارایی مصرف انرژی، بهرهوری انرژی، انرژی ویژه و سود انرژی خالص در باغ های پسته(رقم فندقی) استان کرمان در سال 1390 انجام شد. در این بررسی داده های مربوط به نهاده های مصرفی و عملکردمحصول در 32 باغ استان کرمان جمع آوری و آنالیز گردید. نتایج نشان داد که کل انرژی ورودی و خروجی برای تولیدپسته در استان کرمان به ترتیب برابر با 91178/53 و 72716/4 مگاژول در هکتار است. بیشترین مصرف انرژی دربین نهاده های تولید پسته به ترتیب مربوط به سوخت فسیلی، کودهای شیمیایی و الکتریسیته بود. بر اساس یافته هایاین تحقیق، میانگین کارایی مصرف انرژی در باغ های پسته استان کرمان، 0/8 تعیین شد. بهره وری انرژی، انرژی ویژهو سود انرژی خالص نیز به ترتیب برابر با 0/05 کیلوگرم بر مگاژول، 14/54 مگاژول بر کیلوگرم و 18462/1- مگاژول در هکتار به دست آمد. همچنین، سهم انرژیهای مستقیم و تجدید ناپذیر در تولید پسته استان کرمان بیشتر ازانرژی های غیر مستقیم و تجدید شونده بود. با توجه به نتایج این بررسی از مهمترین راهکارهای مدیریتی برای بهبودکارایی مصرف انرژی می توان به استفاده از ارقام پر محصول، مدیریت نحوه و میزان مصرف کودهای شیمیایی، ارتقایسیستم های آبیاری و موتورپمپ های دیزلی و استفاده از ادوات با کارایی مناسب نام برد.

انرژی تجدیدپذیر، پسته (.Pistacia vera L)، سوخت فسیلی، شاخص های مصرف انرژی، کودهای شیمیایی