صالح بخارایی - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده شهید بهشتی
علیرضا محمودآبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه شهید بهشتی

یکی از سرفصل های آموزشی که در دوره کارشناسی معماری ارایه می شود، بیان معماری (شیوه های ارایه) است، که بهآموزش انواع روشها و تکنیک های ارایه و آشنایی با زبان بصری معماری می پردازد. اما از آنجاییکه نقش آموزش این مهارت درفرایند طراحی معماری به وضوح روشن نیست، بسیاری از آموزش های ارایه شده در این راستا، صرفا در مراحل ارایه نهاییتوسط دانشجویان به کار بسته میشود. به بیان دیگر، هدف طراحی با دست آزاد به عنوان هنری برای ارایه طرح نهایی مطرحمی گردد، نه ابزاری در جهت شکلگیری طرح. عدم آشنایی با ضرورت طراحی با دست آزاد و نقش به سزای آن در فرایندطراحی از یک سو، و حضور نرم افزارهای پیشرفته و سریع کامپیوتری در خدمت ارایه طرح از سوی دیگر، چرایی فراگیری اینمهارت را مکررا در ذهن دانشجویان ایجاد می نماید. این پژوهش در جهت پاسخگویی به این سوال و با مروری بر ادبیات ناظربر موضوع، بر مبنای دیدگاه تفکر بصری رودولف آرنهایم، ابتدا به تعریف و تبیین انواع دستنگارههای معماری پرداخته و توجهخود را به آن دسته از دست نگاره هایی که طراحان معماری به عنوان دیاگرام و اسکیساز آن یاد می کنند، معطوف می نماید.سپس با بیان نقش و نحوه استفاده از دست نگاره ها و چگونگی تاثیر آنها در مراحل اولیه فرایند حل مسیله معماری وتوجه بهقوه بصری به عنوان دستگاه اصلی دریافت و ادراک فرد از محیط پیرامون، بر جایگاه موثر تفکر ترسیم یدر تمام مراحل آگاهانهحل مسیله معماری و خصوصا مرحله تدارک، که حوزه جستجوی راه حل های مختلف است، صحه می گذارد.

تفکر بصری، فرایند طراحی معماری، تفکر ترسیمی، دست نگاره معماری (اسکیس و دیاگرام)