علی رمضانی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر ایران

ندای اناالحق از زبان هر صوفی و عارف شنیده می شود. هرچند در بیشتر موارد این ندابه الگویی بی معنا تبدیل می گردد اما در مورد نسیمی این اناالحق گویی ها نه تنهاژرفنای نخستین و غرور پرهیجان خود را از دست نمی دهد، بلکه شورانگیزتر نیز میگردد. حلاج با این که در نظر حروفیه مقام بسیار والایی داشت. نسیمی افکار و اناالحقهای خود را والاتر و برتر از اناالحق های او می داند. آشکارا می گوید که آن چنان تفاوتژرفی میان این دو پنداشت و برداشت ظاهرا همانند وجود دارد که اگر منصور مست همزنده بود با شیخ و مفتی و محتسب هم دست و هم آواز می شد و حروفی ها را بهمحاکمه و چوبه دار می برد. تلاش حروفیه و نسیمی به عنوان داناترین متفکر وتیوریسن این جنبش هومانیستی این بوده که مقام انسان را به بالاترین مرتبه آن یعنیانسان خدایی یا انسان کامل برساند. چون اساس جهانبینی آنان این است که انسان -می تواند مظهر و صورت مجسم خداوند باشد. اناالحق های نسیمی در واقع پایه و مایهاندیشه و تلاشی است برای نزدیک کردن خدا و انسان. نگارنده در این مقاله درصدد آناست که اناالحق های فرقه حروفیه را از زبان عمادالدین نسیمی مورد بحث و تحلیلقرار دهد.

حروفیه، عمادالدین نسیمی، صورت رحمان، اناالحق