محمد کریمی - دانشجوی ارشد رشته ادبیات فارسی

مولوی یکی از شاعران نظریه پرداز ادب فارسی است که آثارش به ویژه کلیات شمس ومثنوی- سرشار از دیدگاه های نقادانه است. در این مقاله، دیدگاه های زبانی و ادبی او وسبک ادبی این عارف و شاعر ادبی را مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با تکیهبر نظریه های نقد ادبی معاصر انجام شده است. تحلیل عناصر اصلی ارتباط یعنی اوصافو ویژگی های زبان، پیام (شعر)، فرستنده (شاعر) و گیرنده (مخاطب) در اشعار مولوی، محوراصلی مقاله را تشکیل داده و هر کدام از این عناصر به بخش های جزیی تری تقسیم شدهاست. برای مشخص شدن جایگاه نظریات مولوی در دوره معاصر به مقایسه اجمالی دیدگاههای او با برخی از مکاتب و نظریه های نقد ادبی پرداخته شده که از مهمترین آنها نقدنو، فرمالیست ها، ساختارگرایان و طرفداران نظریه های معطوف به خواننده است. خوانندهتوانا و مبتدی، فعال و منفعل، همپیوندی عینی، انسجام شکل و محتوای شعر، رابطه ذهنو زبان، ارتباط دال و مدلول، رمزگان زبان و ... از مباحث مشترک مولانا و این مکاتب استآثار مولانا به علاوه مناطق فارسی زبان، تاثیر فراوانی در هند و پاکستان و ترکیه و آسیایمیانه گذاشته است . آثار مولانا تاثیر فراوانی روی ادبیات و فرهنگ ترکی نیز داشته است.دلیل این امر این است که اکثر جانشینان مولوی در طریقه تصوف مربوط به او از ناحیه قونیه بودند و آرامگاه وی نیز در قونیه است.

مولانا ، معاصر ، نظریات، فرمالیست ها ، ساختارگرایان