قدرت الله علیرضایی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه
الیاس نورایی - عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه

تمثیل یکی از شیوه های مهم و موثر برای انتقال و القای مفاهیم ذهنی و انتزاعی بهمخاطب است. از این روش، مولانا در تعلیم آموزه های خود، در مثنوی، بهره فراوانی بردهاست. او در درون تمثیل های خود از صنعت اسلوب معادله که به نوعی زیر مجموعهتمثیل است، در کارکردهای مختلف و در جایگاه مناسب بسیار بهره گرفته است. معمولادر شرح و توضیح صنایع ادبی، تعریفی به صورت تکراری از آنها ارایه می شود و سپسبرای تکمیل مبحث، مثال هایی آورده می شود. اما، درباره اینکه شعرا در چه مواردی،برای چه مقصودی و در چه جایگاهی از این صنایع بهره برده اند، هیچ بحث و پژوهشیصورت نگرفته است. در این پژوهش، نگارنده در پی بررسی اسلوب معادله، انواع آن،جایگاه و مقصود مولانا از به کار بردن این صنعت در مثنوی است و در پایان به ایننتیجه رسیده است که مولانا برای تبیین موضوعات انتزاعی، تشریح مباحث عرفانی ونتیجه گیری از آنها، از اسلوب معادله در آغاز، میانه و به ویژه پایان تمثیل های خود بهرهبرده است.

اسلوب معادله، تمثیل، مولوی، مثنوی