سعید محمودی - دانشجوی کارشناسی ارشد اگراکولوژی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی
محمود خرمی وفا - استادیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی
مسلم حدیدی - عضو هیات علمی سازمان جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه

کشاورزی یکی از منابع بسیار مهم در تولید غذا و تامین امنیت غذایی است که سایر منابع به طور مسقیم یا غیر مستقیم به آن وابسته است. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت امنیت غذایی و عوامل موثر بر آن در خانوارهای کشاورز ساکن در روستاهای شهرستان سرپل- ذهاب و نقش تغییر الگوی کاربری اراضی کشاورزی در امنیت غذایی این خانوارها، انجام شد. برای این منظور، 262 خانوار از 36 روستا را از بین کشاورزان در دو بخش مرکزی ( 184 خانوار) و قلعه- شاهین ( 78 خانوار) بطور تصادفی انتخاب شدند. ابزار سنجش وضعیت امنیت غذایی در مطالعه حاضر پرسش نامه سنجش وضعیت امنیت غذایی وزارت کشاورزی ایلات متحده بود، که یک ابزار مطمین با 18 آیتم برای سنجش وضعیت امنیت غذایی بزرگسال و کودک است. برای به دست آوردن اطلاعات جمعیت شناسی و الگوی کاربری اراضی کشاورزی، پرسش نامه های جداگانه ای طراحی و با بررسی های میدانی، مطالعه اسناد و ارتباط با کارشناسان منطقه ای، اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-22 تجزیه و تحلیل شدند. راوابط دو متغییری با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن بررسی و برای بررسی روابط متغییرهای مستقل با متغییر وابسته از مدل رگرسیون لجستیک چندگانه قدم به قدم استفاده گردید. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که 56% از خانوارهای کشاورز در بخش مرکزی و 60/3% از خانوارهای کشاورز در بخش قلعه شاهین دارای درجاتی از نا امنی غذایی بودند. از بین عوامل اقتصادی اجتماعی-اقتصادی و کشاورزی، وضعیت امنیت غذایی در هر دو بخش مورد مطالعه بیشتر متاثر از سه عامل مالکیت زمین، کشت چندگانه و کشت محصولات تجاری بود. نا امنی غذایی همبستگی منفی معنی داری را با کشت محصولات تجاری نشان داد ( r=0/476؛ P<0/01)، و همچنین همبستگی منفی معنی دار بین نا امنی غذایی و سیستم چندکشتی مشاهده شد (r=0/208؛ P<0/01).

نا امنی غذایی، چند کشتی، کشت تجاری، توسعه پایدار