محمدرضا نجاریان - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد

مجموعه ای از سخنان کوتاه و حکیمانه از امام علی(ع) به یادگار باقی مانده است که به مثابه آثاری گرانبها در جامعه اسلامی است که در بلاغت،بسیار شگفت و در فصاحت دارای نکات غریب و بی نظیر است. از حیث علم معانی مواردی چون : ایجاز بخصوص در کاربرد جمله های شرطیه،شیوه های گوناگون حصر و قصر، قصر صفت بر موصوف، ایضاح بعد از ابهام مثل هلک فی رجلان : محب غال و مبغض قال و تعقید در کلام همچون اذا بلغ النساء نص الحقاق فالعصبه اولی درخور توجه است. از نظر علم بیان نیز وجود تشبیهاتی چون تشبیه بلیغ هنری العین وکاء السه چشم، بند نشیمن گاه است و استعاراتی چون استعاره بالکنایه در تذل الامور للمقادیر امور رام تقدیرند و نیز انواع کنایه همچون کنایه فعل در رکبنا اعجاز الابل بر ترک شتر سوار شدیم از اهمیت خاص سبکی برخوردار است .گاه نیز مانند و لتعطفن الدنیا علینا بعد شماسها عطف الضروس علی ولدها آرایه تشبیه مرکب به مرکب به سبک مفعول مطلق نوعی اضافی به همراه استعاره مکنیه ذکر شده است. از دیدگاه علم بدیع نیز کاربرد انواع سجع و آرایه هایی چون طباق ،مقابله ، عکس وتوشیع قابل ذکر است.ما در این مقاله سعی بر این داریم تا ویژگی های سبکی ادبی کلمات حکیمانه حضرت علی (ع) را از دیدگاه علم معانی و بیان و بدیع تحلیل کنیم .

حضرت علی (ع)، کلمات قصار نهج البلاغه ، سبک ادبی، معانی و بیان و بدیع