محمد کارآموز
حامد توکلی فر
محمد علی شرافت

محدودیت منابع آب در دسترس به لحاظ کمی و کیفی، امکان تأمین کامل نیاز آبی بخش‌های مختلف مصرف کننده را با مشکل مواجه ساخته است. وجود اهداف متفاوت و همچنین تعدد ذینفعان در بهره‌برداری از منابع سبب ایجاد پیچید‌گی‌هایی در تخصیص آب از سدها به بخش‌های مختلف می‌گردد. تدوین سیاست بهره‌برداری از منابع با در نظر‌گرفتن اهداف و معیار‌های بهره‌برداری کلیه ذینفعان، می‌تواند به‌عنوان یک ابزار تصمیم‌گیری کارا جهت تخصیص بهینه منابع و حداکثرکردن منافع مورد استفاده قرار گیرد. برای نیل به این هدف، در این مقاله ساختار رویکرد جامع تخصیص بهینه منابع آب با در نظرگرفتن مبانی حل اختلاف، در قالب یک مدل پشتیبانی در تصمیم‌گیری (DSS) ارائه می‌گردد. ساختار سیستم پشتیبانی در تصمیم‌گیری از قسمت‌های مختلفی شامل مدیریت اطلاعات، پیش‌بینی جریان ورودی و نیازها، شبیه‌سازی کمی و کیفی رودخانه و مخزن و بهینه‌سازی بهره‌برداری از مخزن تشکیل شده ‌است. در این مدل بهینه‌سازی تخصیص بر مبنای رفع اختلاف بین تأثیر‌پذیران و ذینفعان در هر دو جنبه کمی و کیفی با استفاده از تابع رفع اختلاف نش پیاده‌سازی شده‌ است. از روش الگوریتم ژنتیک برای حل مسأله بهینه‌سازی جهت تخصیص کمی و کیفی استفاده شده است. بخش‌های جانبی DSS امکان محاسبه وزن نسبی تأثیر‌پذیران را با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) فراهم می‌کند. DSS تهیه شده بر مبنای مشخصات سد و مخزن کرخه و تأثیر‌پذیران پایین‌دست آن سامان‌دهی شده و کارآیی، جامعیت و سهولت استفاده از آن برای شرایط زمان واقعی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

سیستم پشتیبانی در تصمیم‌گیری، رفع اختلاف، تخصیص بهینه کمی و کیفی، تحلیل سلسله ‌مرات