محمود خرمی وفا - استادیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی
مهدی نوری - دان شآموخته کارشناسی ارشد اگرواکولوژی
فرزاد مندنی - استادیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی
هادی ویسی - دانشیار پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی.

بررسی مقدار آب مجازی سپس مقدار به روری، در فرآورده ی کشاورزی، نیاز به پی ریزی روابطی است که نشان دهنده مقدار واقعی مصرف آب برای تولید آن فرآورده باشد. این امر رویکرد جدیدی را در پایش های بو مشناختی کشاورزی نمایان م یسازد. در این مطالعه آب مجازی، میزان بهر هوری و رد پای اکولوژیک آبمزارع گندم آبی و ذرت منطقه کوزران در سال زراعی 92 - 93 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار آب مجازی مزارع گندم در منطقه برای بازده ی آبیاری معادل 100 ، 40 و 32 درصد به ترتیب برابر 2202 ، 3523 و 3699 مترمکعب بر تن بود. این مقادیربرای مزارع ذرت به ترتیب 2417 ، 3867 و 4060 متر مکعب بر تن بدست آمد. مقادیر بهر هوری برای مزارع گندم 454 / 0، 283 / 0 و 0/27 و برای مزارع ذرت 413 / 0، 258 / 0 و 246 / 0 تن بر مترمکعب با بازده های آبیاری ذکر شده بود. ردپای اکولوژیک آب برای مزارعگندم آبی با سطح زیر کشت 4851 هکتار 18251150 مترمکعب در سال و برای مزارع ذرت با سطح زیر کشت 2523 هکتار 10550601 مترمکعب برآورد شد. با توجه به نتایج حاصل شده از این پژوهش پیشنهاد م یشود که کشت گیاهان پرمصرفی مانند ذرت دانه ای باتوجه به شرایط وخیم آبی منطقه متوقف شده، گیاهان جایگزینی مانند زعفران که نیاز آبی کمتری دارند در برنامه زراعی کشاورزان منطقه کوزران گنجانده شوند و سرمایه گذاری بیشتری در جهت توسعه کشت محصولاتی مانند کلزا که با وضعیت آب و هواییمنطقه سازگاری بهتری دارند صورت پذیرد. همچنین نسبت به افزایش بهر هوری و بازده آبیاری و به موازات آن کاهش کشت گندم آبی اقدام شود و سرمایه گذاری اصلی به بخش کشت گندم دیم و آبیاری تکمیلی آن اختصاص یابد.

آب مجازی، بهر هوری، رد پای اکولوژیک، کرمانشاه