حسین حسن رضایی - دانش اموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
عبدالرضا سیف - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

با آنکه حماسه ها از جمله شاهنامه دنیای جنگ و نبرد هستند، اما در انها از عواطف و احساسات فردی نیز می توان نشان یافت. از این رو، هرچند حجم داستانهای عاشقانه شاهنامه فردوسی در مقایسه با حجم کل ان اندک است اما اگر حماسه بزرگ ملی ایران از این تعداد داستان عاشقانه خالی می بود، گویی کمال فعلی خود را نمی داشت. فردوسی که در شاهنامه به عواطف مختلف انسان از ج مله خشم، شادی، اندوه و.. پرداخته، به عشق هم که از کهن ترین عواطف انسان و درد همیشگی وی است، توجه داشته است مقاله حاضر می کوشد با بررسی مهمترین داستانها و ماجراهای عاشقانه شاهنامه، ویژگی های کلی عشق در دنیای حماسه و عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی آن را بررسی و تبیین نماید. بدین ترتیب، ابتدا به ذکر تفاوتها و شباهتها عشق در دوره حماسی با دوره تاریخی پرداخته و عوامل گوناگون مانند ژانر حماسی، زمان و.. را که در شکل دهی نوع خاصی از عشق در شاهنامه موثر بوده اند. بیان می کند. و در ادامه سه مورد از مهمترین ویژگی های عشق در داستانهای عاشقانه شاهنامه بررسی می شود.

عشق، حماسه، دوره تاریخی، عشق شنیداری، عشق هدفدار، تقدم عشق ورزی زن