جمال الدین مهدی نژاد - دانشیارگروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، ایران.
عارفه سرایدارمنصور - دانشجو کارشناسی مهندسی معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، ایران.

نشانهشناسی یکی از رویکردهای مهم علم تفسیر و تاویل است که در بررسی آثار معماری جایگاه مهمی دارد. مبانی دانش نشانهشناسی که بر پایه دلالت و تفسیر استوار است، می تواند بستری برای درک چگونگی رابطه مولفههای معنایی و ساختاری فضای معماری باشد. مساجد سنتی همواره بهدنبال انتقال معنا بوده، اما با نگاهی اجمالی به معماری مساجد معاصر در مییابیم که این مهم در غباری از غفلت مدفون شده است. این پژوهش ضمن بررسی ابزارهایی در معماری مساجد سنتی ایران که باعث انتقال مفاهیم متعالی میشود، وجود این ابزارها و همچنین نحوه بهکارگیری آنها را در سه نمونه از مساجد معاصر مورد مطالعه قرار میدهد تا میزان توجه به نشانهشناسی را در مساجد معاصر ارزیابی کند. روش پژوهش توصیفی_تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه ای و به صورت میدانیاست. نتیجه پژوهش نشان میدهد که در مساجد معاصر از همه ابزار هایی که نقش موثر در انتقال معنی و مفهوم دارند به خوبی استفاده نمیشود و بیشترین توجه معماران به طراحی کالبد است که این موضوع خود زمینه ساز وجود خلا معنوی در مساجد معاصر است.

آسیب شناسی، نشانه شناسی، مساجد سنتی، مساجد معاصر