عطیه بزرگی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
امید بزرگ حداد - استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
سمیه سیما - استادیار دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس

سدها به عنوان یک ابزار مدیریتی منابع آب در سطح دنیا احداث شدند. مدیریت درست از سدها به منظور تامین نیاز آبی پایین دستمستلزم داشتن اطلاع دقیق از پارامترهای ورودی لازم به منظور محاسبه بهره برداری از مخزن سد است. پارامترهای مختلفی در محاسبهبهره برداری از مخزن از جمله آورد رودخانه، بارش، نیاز پایین دست، نشت به آب زیرزمین، تبخیر و ... نیاز است. به دلیل اینکه عمده تلفاتآب مربوط به تبخیر است. بنابراین دقت برآورد این مقدار اهمیت زیادی دارد. پیچیدگی فرآیند تبخیر از بدنه های آبی از جمله مخزن سدها،کمبود اطلاعات کافی و معتبر مورد نیاز، موجب کند شدن پیشرفتهای تحقیقاتی و کاربردی در این زمینه نسبت به سایر مولفه ها شدهاست. در کل کشور اغلب مقدار تبخیر را به کمک تشت تبخیر اندازه گیری می کنند. دقیق ترین روش برآورد تبخیر روش بیلان انرژی استدر این تحقیق سعی شده است تا با مقایسه مقادیر حاصل از این دو روش مقدار خطای روش تشت تبخیر به عنوان پرکاربدترین روش برآوردتبخیر در ایران برآورد شود. به همین منظور مقدار تبخیر از سطح مخزن سد کرخه به عنوان بزرگترین سد ایران با هدف تامین آب کشاورزیدر طی سالهای 2004 تا 2006 انجام شد. و نتایج نشان داد که این روش تا مقدار 1 / 10 میلیمتر در روز میتواند خطا ایجاد کند و در گامزمانی سالانه این خطا به مقدار 1404 میلیمتر در سال نیز میرسد. RMSE روش بیلان انرژی و تشت تبخیر برابر با 85 / 8 میلیمتر در روزاست. این مقدار خطا قابل توجه بوده و بهتر است به منظور تدقیق محاسبات برآورد تبخیر از روش های دقیق تری استفاده شود تا مدیریتصحیح تری در راستای توسعه پایدار اجرا شود.

تبخیر، سد کرخه، RMSE ، مدیریت منابع آب، بیلان انرژی و تشت تبخیر