ایمان زکریایی کرمانی - استادیار دانشگاه هنر اصفهان
صمد نجارپورجباری - استادیار دانشگاه هنر اصفهان
ساناز بشارتی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، صنایع دستی،دانشگاه هنر اصفهان

قالی بافی یکی از اصیل ترین هنرهای سنتی ایران است. در این بین، قالی های ایل قشقایی، با طرح ها ونقش های محصورکننده خود همواره به عنوان یکی از زیباترین و بادوام ترین قالی های عشایری ایران،مورد توجه علاقه مندان بوده است. این نوع قالی ها گنجینه ای هستند غنی از انواع طرح و نقش اصیلایرانی که میراث نیاکان ما می باشند. اما امروزه به دلیل تغیر سلیقه بازار مصرف کننده و ظهور سبکهای جدید در دکوراسیون داخلی، اکثر این نقوش رو به فراموشی و افول هستند. یکی از راه هایی کهمی تواند به احیا این نقوش و قالی ها در زندگی روزمره و همچنین ارتباط بین نسل ها کمک کند،استفاده از این نقوش در سایر هنرها می باشد. طراحی و ساخت زیورآلاتی با ویژگی های فرهنگی ایرانی یکی از همین هنرهاست. در روند این پژوهش پس از مطالعه قالی های قشقایی از سه منظر طرح، نقش و رنگ، قابیلت استفاده از نقوش این قالی ها در طراحی و ساخت زیورآلات مورد بررسی قرار گرفت. بامطالعه نتایج این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی، تاریخی و تجربی، و با استفاده از روش های یافته اندوزی مطالب به صورت کتابخانه ای، میدانی و کارگاهی انجام شده است، نقوش این قالی ها بهچهار دسته نقوش حیوانی، گیاهی، هندسی و وابسته به آثار تاریخی طبقه بندی شدند. همچنین رنگ های این قالی ها با استفاده به جا از تضاد ها و روابط متعادل رنگی، در نهایت هماهنگی و هارمونی قرار داشته و مشاهده شد که در معنای اکثر نقوش این قالی ها ردپایی از تاریخ، افسانه و طبیعت وجود دارد.در نهایت چنین بر می آید که اصالت، معنادار بودن، تنوع رنگی و زیبایی بصری این نقوش، قابلیت استفاده در طراحی و ساخت زیورآلات را دارند و این تغییر کاربردی در استفاده از نقوش، به حفظ و پایداری قالی های قشقایی نیز کمک می کند.

قالی قشقایی، زیورآلات، نقش، طرح، رنگ