ابوالفضل شاه آبادی - دانشیار دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
مهدی جعفری - مدرس دانشگاه حضرت معصومه قم و دکتری علوم اقتصادی دانشگاه مفید
راضیه داوری کیش - کارشناس ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

توسعه اقتصادی با خود الزاماتی از جمله استفاده بیشتر از منابع و ذخایر محیط زیست را به همراه دارد. استخراج بیش از حد منابع و پسماندهای تولید معضلاتی هستند که توسعه کشورها را دچار مشکل کرده اند و چشم انداز توسعه کشورها را مبهم نموده و نیاز به بازنگری مجدد فعالیت های اقتصادی را برای نجات محیط زیست ضروری ساخته است. در این راستا مولفه های دانش از طریق پر کردن شکاف تکنولوژی، کاهش نقش مزیت نسبی طبیعی، افزایش مزیت نسبی اکتسابی بر افزایش رشد اقتصادی و بهبود کیفیت محیط زیست تاثیر می گذارند؛ زیرا، مولفه های دانش قادرند در چرخه تولید پویایی و تحول تکنولوژیکی ایجاد کرده و با به کارگیری فناوری های پاکتر و کاهش مصرف انرژی سبب افزایش ظرفیت تولید با رعایت مسایل محیط زیستی گردند. بدین منظور این پژوهش به بررسی تاثیر مولفه های دانش بر عملکرد زیست محیطی کشورهای منتخب دارای فراوانی منابع طبیعی با تاکید بر ایران طی دوره 1996 -2013 مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد تاثیر مولفه های دانش از قبیل: زیرساخت های اطلاعاتی، رژیم های نهادی و اقتصادی، سیستم ابداعات و آموزش و منابع انسانی بر انتشار CO2 در ازای هر واحد تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخصی از عملکرد زیست محیطی در کشورهای موفق دارای فراوانی منابع طبیعی مثبت است. همچنین، این روند نیز در در کشورهای ناموفق حاکم است اما این کشورها چندان نتوانسته از عملکرد مناسبتر مولفه های دانش بر درآمدهای ارزی حاصل از منابع طبیعی برخوردار باشند و همواره نوسانی در عملکرد مولفه های دانش و تاثیر آنها بر عملکرد زیست محیطی دیده می شود.

عملکرد زیست محیطی، مولفه های دانش، فراوانی منابع طبیعی ،طبقه بندی D51, N50 ,C23 :JEL