احد نژادابراهیمی - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
ساجده میرشجاعان - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه هنر اسلامی تبریز

فضاهای آموزشی یکی از حوزه های معماری هستند و نقش عمده ای را در ارتقا سطح دانش و فرهنگ یک جامعه ایفا می کنند. درآموزش اسلامی توجه به علم در اولویت قرار دارد واز آن به عنوان وسیله و ابزاری برای رسیدن به قرب الهی یاد میشود. بین فضا و آموزش رابطه ای دو سویه و تاثیر گذار وجود دارد. سنت آموزش اسلامی، نظام استاد شاگردی، اخلاق و محوریت مسجد مولفه هایی هستند که در گذشته وجود داشته و امروزه جای خالی آن حس میشود. هر کدام از این مولفه ها قابلیت هایی در فضاهای آموزشی ایجاد می کند که می تواند باعث رشد ادراک و رفتارهای دانش جویان درجهت کمال انسانی شود. در گذشته طراحی فضای آموزشی برای ارایه با در نظر گرفتن مولفه های جامعه اسلامی صورت میگرفت، اما در طراحی مدارس امروزی با پیروی از الگوی دیگر کشورها، در واقع ضرورت های اجتماعی موجود به فراموشی سپرده شده است. با توجه به اختلاف موجود مابین مدارس معاصر و مدارس گذشته و تحولات نظام آموزشی این سوال مطرح است که چه عواملی موجب تغییر در فضاهای یادگیری در اسلام شده است به عبارتی دیگر تحول عناصر فضایی مراکز آموزشی حاصل چه پروسه و روندی میباشد در نهایت با بررسی تحلیلی تاریخی به روند تغییر کالبدی مدارس و محیطهای آموزشی دست مییابیم. اینکه چه عواملی موجب شد تا مسجد و مدرسه از هم جدا شوند و مدارس به چه دلیل شکل گرفته و توسعه یافتند.

آموزش اسلامی، معماری اسلامی، فضای آموزشی